Chiến tranh Scotland Anh: Sự kiện định hình Vương quốc Anh

Chiến tranh Scotland Anh không chỉ là một cuộc xung đột quân sự kéo dài giữa hai quốc gia lân cận mà còn là biểu tượng của cuộc đấu tranh vì quyền tự do và sự độc lập của Scotland. Từ những trận đánh hào hùng cho đến những thỏa hiệp mang tính quyết định, cuộc chiến này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử chính trị của cả hai quốc gia.

Hãy cùng Carre.edu.vn khám phá những diễn biến quan trọng và những nhân vật nổi bật đã định hình cuộc xung đột lịch sử này.

Nguyễn nhân dẫn đến chiến tranh Scotland Anh

Chiến tranh Anh – Scotland, diễn ra từ năm 1650 đến 1652, là cuộc xung đột cuối cùng và khốc liệt nhất trong loạt các cuộc nội chiến đẫm máu ở Anh, Scotland và Ireland giữa các phe phái chính trị và tôn giáo đối lập. Cuộc chiến này thường được biết đến với cái tên Nội chiến lần thứ ba.

Nguyên nhân sâu xa của cuộc chiến này bắt nguồn từ những mâu thuẫn chính trị và tôn giáo kéo dài giữa Anh và Scotland. Mặc dù hai nước có chung một vị vua, Charles I, nhưng mối quan hệ giữa họ luôn căng thẳng và phức tạp. Các cuộc nội chiến ở Anh đã tác động sâu sắc đến Scotland, khi người Scotland lần lượt ủng hộ cả phe nghị viện và phe quân chủ.

Điểm bùng nổ của cuộc chiến là khi chính quyền mới của Anh, do Oliver Cromwell lãnh đạo, quyết định xâm lược Scotland vào năm 1650. Mục tiêu chính của cuộc xâm lược này là ngăn chặn Charles II, con trai của vua Charles I, tập hợp lực lượng tại Scotland để xâm lược trở lại Anh. Quyết định này của Cromwell đã châm ngòi cho một cuộc chiến tranh toàn diện giữa hai nước.

Diễn biến chính của chiến tranh Scotland Anh

Các lãnh đạo của Quốc hội Anh cảm thấy bị đe dọa trước việc người Scotland đang tập hợp lực lượng quân sự. Họ thúc giục Thomas Fairfax, tướng chỉ huy của Quân đội Mẫu mới, tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ. Fairfax nhận lệnh dẫn quân ra Bắc để phòng thủ trước khả năng bị Scotland xâm lược, nhưng ông không muốn là người tấn công các đồng minh cũ, ông tin rằng Anh và Scotland vẫn còn ràng buộc bởi Liên minh và Giao ước.

Khi lệnh tấn công được ban hành vào ngày 20 tháng 6 năm 1650, Fairfax đã từ chức. Cromwell, người bạn thân của Fairfax, đã cố gắng thuyết phục ông ở lại nhưng không thành công. Cromwell kế nhiệm Fairfax, trở thành tổng tư lệnh của Quân đội Mẫu mới. Ông nhanh chóng dẫn quân đến Scotland, băng qua sông Tweed vào tháng 7.

Sau khi Hiệp ước Breda được ký kết, Quốc hội Scotland bắt đầu tuyển quân để thành lập một đội quân mới dưới sự chỉ huy của tướng David Leslie. Mục tiêu là xây dựng một lực lượng hùng hậu, nhưng thực tế con số này không đạt được. Khi Cromwell tiến vào Scotland, quân đội của Leslie còn khá nhỏ và chủ yếu gồm tân binh thiếu kinh nghiệm.

Chính phủ Scotland đã thực hiện cuộc thanh trừng trong quân đội, loại bỏ những người bị nghi ngờ trung thành với phe đối lập, điều này làm suy yếu đáng kể lực lượng của Leslie.

Trận chiến Dunbar, ngày 3 tháng 9 năm 1650

Leslie đã xây dựng một tuyến phòng thủ giữa Edinburgh và Leith, đồng thời áp dụng chính sách “đốt cháy mọi thứ” để ngăn cản quân Anh tiếp tế. Ông cho phép Cromwell tiến quân mà không gặp nhiều kháng cự.

Do thiếu nguồn cung cấp và sự thù địch của người dân địa phương, Cromwell buộc phải dựa vào đường biển để tiếp tế. Ông chiếm được các cảng Dunbar và Musselburgh để đảm bảo nguồn cung cấp. Tuy nhiên, thời tiết xấu và bệnh tật đã làm suy giảm đáng kể sức mạnh của quân đội Anh.

Cromwell đã nhiều lần cố gắng dụ quân đội Scotland ra khỏi phòng tuyến để giao chiến, nhưng Leslie đã từ chối. Leslie tin rằng thời tiết xấu, tình hình tiếp tế khó khăn của quân Anh và bệnh dịch sẽ buộc Cromwell phải rút lui.

Vào cuối tháng 8, Cromwell quyết định rút quân. Quân đội Anh đã phải di chuyển một quãng đường dài trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt và bị quân Scotland truy đuổi. Cuối cùng, họ bị quân đội Scotland chặn đường tại Dunbar. Quân đội Scotland chiếm vị trí trên một ngọn đồi cao, gần như bất khả xâm phạm. Quân đội Anh bị mắc kẹt, không thể cơ động và phải đối mặt với nguy cơ bị cô lập.

Hậu quả của chiến tranh Scotland Anh

Trận Worcester là trận chiến quan trọng cuối cùng trong Chiến tranh Ba Vương quốc. Trước trận Worcester, Khối thịnh vượng chung phải đối mặt với sự thù địch quốc tế lan rộng do vụ hành quyết Charles I. Chiến thắng đã củng cố vị thế của họ, vì rõ ràng người dân Anh sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ nền cộng hòa và có khả năng thực hiện điều đó một cách hiệu quả.

Việc Charles II dựa vào quân đội Scotland trong nỗ lực giành lại ngai vàng Anh đã khiến ông mất đi sự ủng hộ của người dân Anh, những người đã ủng hộ nền cộng hòa và không muốn quay trở lại chế độ quân chủ.

Khi đến Pháp, Charles II đã tuyên bố rằng ông thà bị treo cổ còn hơn trở về Scotland, cho thấy sự thất vọng của ông đối với việc dựa vào quân đội Scotland và sự thất bại trong việc giành lại ngai vàng.

Cuộc chiến tranh giữa Scotland và Anh để lại những hậu quả nghiêm trọng, làm suy yếu cả hai quốc gia.

Cuộc chinh phục Scotland và Ireland đã giành được sự tôn trọng của Khối thịnh vượng chung giữa các nước láng giềng trên lục địa: đến đầu năm 1652, tính hợp pháp của nó đã được Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan và Đan Mạch công nhận và hải quân của nó đã có thể khẳng định quyền kiểm soát của mình đối với Eo biển Manche và Quần đảo Scilly, cũng như các thuộc địa của Anh ở Barbados và Bắc Mỹ. Mối đe dọa về cuộc xâm lược sắp xảy ra của phe Bảo hoàng đã bị vô hiệu hóa.

Chính quyền Scotland bị đánh bại đã bị giải thể và Quốc hội Anh đã tiến hành đàm phán với các đại biểu Scotland để sáp nhập chính thức các cấu trúc pháp lý và chính trị của Scotland vào nhà nước Anh mới. Quốc hội Anh đã áp đặt quy tắc quân sự, với 10.000 quân Anh đồn trú trên khắp đất nước để dập tắt mối đe dọa của các cuộc nổi loạn địa phương.

Đến năm 1653, hai đại diện của Scotland đã được mời tham gia vào Quốc hội Barebone của Anh.

Sau khi loại bỏ các đối thủ chính trị, Oliver Cromwell đã trở thành Lãnh chúa Bảo hộ và nắm quyền cai trị Khối thịnh vượng chung.

Cuộc chiến tranh giữa Scotland và Anh để lại những dấu ấn sâu đậm trong lịch sử hai quốc gia, không chỉ định hình các ranh giới lãnh thổ mà còn tác động mạnh mẽ đến chính trị, văn hóa và xã hội của cả hai dân tộc.

Những cuộc xung đột đó là minh chứng cho khát vọng tự do và độc lập của người Scotland, đồng thời phản ánh tham vọng quyền lực của các vương triều Anh. Mặc dù đã kết thúc, nhưng những hệ quả của cuộc chiến vẫn còn vang vọng cho đến ngày nay, góp phần định hình mối quan hệ hiện đại giữa Scotland và Anh trong bối cảnh chính trị toàn cầu.

Chiến Tranh Lạnh: Cuộc Đối Đầu Căng Thẳng Giữa 2 Siêu Cường Quốc