Lý giải tại sao Scotland lại thuộc Vương quốc Anh?

Để hiểu rõ tại sao Scotland lại thuộc Vương quốc Anh, chúng ta cần quay trở lại lịch sử đầy phức tạp và nhiều biến cố của vùng đất này. Những cuộc xung đột, thỏa thuận chính trị và sự thay đổi quyền lực đã góp phần hình thành mối quan hệ giữa Scotland và Anh.

Qua nhiều thế kỷ, từ các cuộc chiến tranh giành độc lập cho đến Hiệp ước Liên minh năm 1707, quá trình này đã đúc kết thành một sự kết hợp chính trị mà chúng ta thấy ngày nay. Cùng Mê Lịch Sử khám phá chi tiết hành trình lịch sử này!

Lịch sử Scotland

Lịch sử Scotland trải dài hàng ngàn năm, bắt nguồn từ thời kỳ những người săn bắn hái lượm du mục. Khoảng 10.000 năm trước, họ đã đặt chân đến vùng đất này và đến khoảng 5000 năm trước, nông nghiệp bắt đầu phát triển.

Vào thế kỷ II sau Công nguyên, đế chế La Mã hùng mạnh tiến vào Anh. Để bảo vệ biên giới phía bắc, Hoàng đế Hadrian đã cho xây dựng bức tường nổi tiếng, chia cắt hai vùng đất khác biệt. Tuy nhiên, người La Mã không thể chinh phục được Scotland. Các bộ lạc như Picts, Caledonians và người Gaelic đã kiên cường bảo vệ quê hương.

Đến thế kỷ IX, người Viking từ Scandinavia vượt biển đến, mang theo cả thương mại và chiến tranh. Họ lập nên các khu định cư ở bờ biển phía tây, trong khi ở phía đông, người Picts xây dựng Vương quốc Alba hùng mạnh.

Vương quốc Alba phát triển thịnh vượng cho đến khi Vua Alexander III qua đời vào năm 1297. Nắm bắt cơ hội, Vua Edward I của Anh quyết định thôn tính Scotland. Tuy nhiên, quân đội Anh đã bị William Wallace cùng người dân Scotland đánh bại thảm hại.

Mặc dù giành được thắng lợi, cuộc chiến giữa hai nước vẫn chưa chấm dứt. Robert the Bruce tiếp tục chiến đấu và đánh bại quân Anh trong trận chiến năm 1314. Để khẳng định chủ quyền, các quý tộc Scotland đã ký Tuyên ngôn Arbroath, chính thức tuyên bố Scotland là một quốc gia độc lập.

Liên minh các vương quốc

Mặc dù Anh và Scotland vốn là hai quốc gia độc lập, nhưng mối quan hệ giữa các hoàng tộc của hai nước lại vô cùng phức tạp và gắn kết. Qua những cuộc hôn nhân chính trị, các thành viên trong hoàng tộc châu Âu, đặc biệt là giữa Anh và Scotland đã có những liên hệ huyết thống chặt chẽ.

Một ví dụ điển hình là Mary, Nữ hoàng của Scotland là cháu gái của vua Henry VIII của Anh, Mary trở thành một nhân vật trung tâm trong những cuộc tranh giành quyền lực giữa các giáo phái Công giáo và Tin Lành ở Anh. Sau nhiều biến cố, con trai của Mary là James VI đã kế vị ngai vàng Scotland.

Năm 1707, quốc hội Anh và Scotland chấp thuận Đạo luật Liên minh, thành lập Vương quốc Anh, thống nhất nước Anh lần đầu tiên trong lịch sử

Khi Nữ hoàng Elizabeth I của Anh qua đời mà không để lại người kế vị, James VI, với tư cách là hậu duệ trực hệ của vua Henry VII, đã lên ngôi vua của cả Anh và Scotland. Sự kiện này được gọi là Liên minh Vương miện vào năm 1603.

Tuy nhiên, Liên minh Vương miện chỉ là sự hợp nhất về mặt vương quyền, chứ chưa phải là sự thống nhất hoàn toàn về chính trị và kinh tế giữa hai quốc gia. Mặc dù vua James I có ý định thống nhất hai vương quốc, nhưng những khác biệt về văn hóa, chính trị và kinh tế đã khiến việc này gặp nhiều khó khăn.

Phải đến năm 1707, với Đạo luật Liên minh, Anh và Scotland mới chính thức hợp nhất thành một quốc gia, tạo nên Vương quốc Đại Anh. Động lực chính cho sự hợp nhất này là do những khó khăn về kinh tế mà Scotland phải đối mặt sau thất bại của dự án thuộc địa Darien.

Với Đạo luật Liên minh, hai quốc gia đã cùng nhau chia sẻ một quốc hội, một hệ thống tiền tệ và một chính sách đối ngoại chung. Tuy nhiên, Scotland vẫn được phép giữ lại hệ thống pháp luật và tôn giáo riêng. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử của cả hai quốc gia, tạo nên một Vương quốc Anh mạnh mẽ và thống nhất hơn.

Tại sao Scotland lại thuộc Vương quốc Anh? 

Dù Scotland đã là một phần của Vương quốc Anh trong suốt 300 năm, các phong trào đòi độc lập đã bắt đầu từ thế kỷ 19. Là thành phần lớn nhất và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất trong liên minh, Anh đã chi phối nhiều quyết sách của chính phủ. Điều này khiến một số người Scotland không hài lòng với quyền lực vượt trội của Anh trong liên minh.

Vào cuối thế kỷ 20, quá trình phân quyền đã mang lại cho Scotland thêm nhiều quyền lực. Quốc hội Scotland được thành lập năm 1999, trao cho Scotland khả năng tự quản lý và kiểm soát chính trị trong nước. Điều này giải thích vì sao giáo dục đại học miễn phí cho sinh viên Scotland và vì sao Scotland có thiết kế tiền tệ riêng (dù sử dụng cùng đồng tiền với phần còn lại của Vương quốc Anh).

Hiện nay, Đảng Dân tộc Scotland (SNP) là đảng chính trị lớn nhất ở Scotland và ủng hộ độc lập. Sau khi giành được đa số ghế trong cuộc bầu cử Quốc hội Scotland năm 2011, SNP đã đàm phán thành công với chính phủ Anh để tổ chức trưng cầu dân ý về độc lập. Năm 2014, người dân Scotland đã được hỏi “Scotland có nên là một quốc gia độc lập không?” – và 55% đã bỏ phiếu “không“.

Cờ của Scotland và Anh tung bay cùng nhau ở Scotland

Tuy nhiên, phong trào đòi độc lập không dừng lại. Phần lớn người dân Scotland đã bỏ phiếu ở lại EU trong cuộc trưng cầu dân ý năm 2016, dẫn đến kêu gọi Scotland rời khỏi Vương quốc Anh và gia nhập lại EU.

Thủ tướng Scotland, Nicola Sturgeon, cũng là lãnh đạo SNP, đã đề xuất tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý độc lập khác vào năm 2023. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Vương quốc Anh đã phán quyết rằng Scotland không thể tự tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý khác nếu không có sự chấp thuận của chính phủ Anh – và khả năng này khó xảy ra vì cuộc trưng cầu dân ý trước đó đã được coi là “một sự kiện xảy ra một lần trong mỗi thế hệ”!

Việc Scotland trở thành một phần của Vương quốc Anh là kết quả của hàng thế kỷ đấu tranh, đàm phán và thỏa hiệp. Quá trình này đã định hình không chỉ chính trị mà còn cả văn hóa và xã hội của cả hai quốc gia.

Mặc dù vẫn tồn tại những khác biệt và tranh cãi về tương lai của Scotland trong Vương quốc Anh, việc hiểu về lịch sử hợp nhất giúp chúng ta nhận ra tầm quan trọng của sự thống nhất này đối với sự ổn định và phát triển của cả khu vực.

Sự liên kết giữa Scotland và Anh vẫn là một chủ đề mở trong thời đại ngày nay, với những câu hỏi về quyền tự quyết và bản sắc dân tộc luôn hiện diện trong các cuộc thảo luận chính trị.