Lý Thường Kiệt đại chiến Ung Châu thành: Cuộc tấn công chấn động lịch sử
Sự kiện Lý Thường Kiệt đại chiến Ung Châu Thành không chỉ thể hiện tài năng quân sự kiệt xuất của ông mà còn chấn động cả triều đình nhà Tống. Với những chiến lược táo bạo và sự chỉ huy quyết đoán, Lý Thường Kiệt đã làm đảo lộn mọi kế hoạch của địch, khiến thành Ung Châu trở thành biểu tượng của chiến thắng lịch sử Đại Việt.
Lý Thường Kiệt đại chiến Ung Châu thành: Xác quân Tống nằm la liệt
Mặc dù bị bất ngờ và chịu thiệt hại nặng nề tại vùng biên giới phía nam do cuộc tấn công của Lý Thường Kiệt, nhà Tống vẫn còn tiềm lực rất lớn. Vua Tống cùng với Vương An Thạch đã bàn kế sách dựa vào sự kiên cố của thành Ung Châu để làm chậm bước tiến của quân Đại Việt, trong khi một đội quân lớn khác sẽ được phái đi đường vòng để tấn công thẳng vào lãnh thổ Đại Việt.
Vương An Thạch đã thay vua Tống soạn một bản thư chiêu hàng có tên “Thảo Giao Chỉ Chiếu” nhằm hạ thấp nhuệ khí của quân và dân Đại Việt, đồng thời đối đáp lại văn bản “Phạt Tống Lộ Bố Văn” mà Lý Thường Kiệt đã cho công bố trong chiến dịch tấn công. “Thảo Giao Chỉ Chiếu” mang những lời lẽ đầy tính hống hách, ra vẻ bề trên, vừa dụ dỗ vừa đe dọa bằng vũ lực đối với Đại Việt.
Nội dung của chiếu thư bao gồm lời lẽ như sau:
“Nước An Nam từ lâu được hưởng vương tước, các triều đại trước đều khoan dung và tha thứ, nay lại xâm phạm biên cương và giết hại quân dân, đây là tội không thể dung thứ. Việc ta phạt An Nam là hợp lý, đúng với mệnh trời. Triệu Tiết được cử làm An Nam đạo hành dinh, cùng với các tướng lĩnh và quân đội chuẩn bị tiến quân đường thủy và bộ để chinh phạt. Ý trời đã rõ, ai biết hối lỗi và quy phục sẽ không bị sát hại, còn được ban thưởng. Càn Đức còn trẻ, nếu quy hàng, đất nước sẽ được đối xử khoan hậu như trước.”
Thành Ung Châu là một cứ điểm quan trọng của nhà Tống, tập trung nhiều quân lương và khí giới để chuẩn bị cho cuộc tấn công Đại Việt. Tô Giám, một tướng giàu kinh nghiệm của Tống, đã dùng tài sản trong thành để phân phát cho dân chúng và khích lệ tinh thần họ, khiến toàn thành đồng lòng cố thủ.
Khi Lý Thường Kiệt đánh Ung Châu Thành đã cho vây hãm thành hơn một tháng mà chưa thể chiếm được. Quân Đại Việt đã đào hầm xuyên qua hào và tường thành để đột nhập vào trong, nhưng bị quân Tống phát hiện và đốt cháy miệng hầm, gây tổn thất nặng nề.
Quân Đại Việt sau đó dùng hỏa công, bắn các loại đạn gây cháy từ máy bắn đá và hỏa tiễn vào thành, khiến thành Ung Châu bốc cháy, nhiều nơi không thể dập tắt vì thiếu nước.
Lý Thường Kiệt đại chiến Ung Châu Thành (ảnh minh họa)
Bị thiếu nước trầm trọng, dân chúng trong thành Ung Châu buộc phải uống nước bẩn, dẫn đến dịch bệnh bùng phát và gây ra nhiều cái chết. Tuy nhiên, tường thành vẫn chưa thể bị phá hủy do đạn từ máy bắn đá thời kỳ này không đủ mạnh để phá vỡ sự kiên cố của thành.
Lý Thường Kiệt sau đó đã sử dụng kế thổ công: ông cho quân lấy đất cho vào bao, rồi bắt tù binh Tống liều mạng vận chuyển những bao đất này qua mưa tên để xếp dưới chân thành, tạo thành một con dốc cao tới tận mặt thành. Quân Đại Việt theo đường dốc này ào ạt xông vào như nước lũ, khiến quân địch không kịp chống đỡ.
Tô Giám, tướng chỉ huy thành Ung Châu, vẫn kiên cường lãnh đạo quân dân chống cự. Khi thấy không còn hy vọng, ông quay về giết cả gia đình, gồm 36 người, rồi tự thiêu. Tinh thần của Tô Giám khiến dân chúng trong thành quyết chiến đến cùng, không chịu đầu hàng nhưng cuối cùng họ cũng phải đối mặt với một cuộc thảm sát đẫm máu.
Lý Thường Kiệt đã ra lệnh tiêu diệt toàn bộ dân chúng trong thành để hoàn thành cuộc chiến tiêu hao.
Vào ngày 1/3/1076, sau 42 ngày vây hãm, thành Ung Châu bị hạ với 58.000 người trong thành bị giết. Quân Đại Việt cũng chịu thiệt hại với hơn vạn binh sĩ và một số voi chiến.
Trước đây, Tô Giám từng khuyên các tướng nhà Tống không nên kích động Đại Việt, sợ rằng quân Đại Việt sẽ chủ động tấn công trước nhưng lời khuyên này bị bỏ qua. Đúng như dự đoán của ông, quân Đại Việt đã tiến công trước và tiêu diệt hoàn toàn căn cứ chiến lược Ung Châu, khiến mọi toan tính của nhà Tống bị đảo lộn.
Dù cuộc tấn công này có mục đích chính đáng nhằm bảo vệ đất nước, cũng không thể phủ nhận rằng trong số những người bị giết có nhiều người vô tội, trở thành nạn nhân của tham vọng bành trướng của nhà Tống.
Biết tin quân Tống sắp phản công, Lý Thường Kiệt đã lập kế hoạch rút quân khéo léo. Ông lấp sông Ung Giang, tuyến đường thủy trọng yếu của Tống rồi phao tin sắp tấn công Tân Châu để đánh lạc hướng quân Tống. Nghe tin, quan giữ thành Tân Châu là Cổ Cắn Lặc hoảng sợ bỏ chạy.
Trong khi đó, quân Đại Việt nhanh chóng rút lui, đồng thời phá hủy trại, tiêu hủy lương thực và tàn phá các căn cứ của Tống trước khi quay về nước.
Một số thám tử Đại Việt cải trang thành nhà sư, nạn dân và lái buôn để thu thập tin tức. Không đội quân Tống nào dám truy đuổi vì lo ngại quân Đại Việt sẽ tiếp tục tấn công Tân Châu. Tất cả của cải không mang theo được đều bị thiêu hủy và những tù binh không thể đưa đi cũng bị xử lý để phá tan mọi căn cứ mà Tống có thể sử dụng trong cuộc xâm lược.
Lược đồ tiến công thành Ung Châu, Khâm Châu và Liêm Châu
Cuối tháng 3/1076, Lý Thường Kiệt đã rút quân về nước an toàn. Dù quân đội Đại Việt vừa trải qua một chiến dịch Bắc phạt thành công nhưng họ không có thời gian nghỉ ngơi, vì hiểu rằng cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc sắp tới sẽ vô cùng khốc liệt.
Triều đình nhà Lý ngay lập tức bắt đầu chuẩn bị cho cuộc chiến quan trọng – đón đánh đội quân viễn chinh Tống trên lãnh thổ Đại Việt, cuộc chiến quyết định vận mệnh của cả dân tộc.
Lý Thường Kiệt đánh thành Ung Châu đã trở thành một sự kiện đáng nhớ, góp phần khẳng định sức mạnh quân sự và tinh thần chiến đấu của Đại Việt. Chiến công này không chỉ làm rung chuyển nhà Tống mà còn là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược và lòng quyết tâm bảo vệ đất nước của Lý Thường Kiệt. Trận đại chiến tại Ung Châu mãi mãi được ghi nhớ như một trong những dấu ấn lẫy lừng trong lịch sử dân tộc.
