Trận Hattin: Cuộc đối đầu lịch sử giữa Saladin & Thập tự quân
Trận Hattin, diễn ra vào ngày 4/7/1187, là một trong những sự kiện quyết định trong lịch sử các cuộc Thập tự chinh. Được xem là bước ngoặt quan trọng trong cuộc xung đột giữa quân Thập tự chinh và các lực lượng Hồi giáo dưới sự lãnh đạo của Saladin, trận đánh này đã dẫn đến sự thất bại thảm hại của quân Thập tự và mở đường cho việc chiếm lại thành Jerusalem.
Với tầm quan trọng chiến lược của nó, trận Hattin không chỉ thay đổi cục diện của các cuộc Thập tự chinh mà còn khắc sâu dấu ấn trong lịch sử Trung Đông thời Trung cổ.
Bối cảnh diễn ra trận Hattin
Năm 1186, Guy de Lusignan lên ngôi vua Jerusalem sau cái chết của Baldwin V. Sự kiện này đã làm tăng thêm những chia rẽ nội bộ trong vương quốc.
— Một bên là phe triều đình do Guy và vợ ông là Sibylla đứng đầu, cùng với những quý tộc như Raynald của Châtillon và Gerard của Ridefort.
— Bên kia là phe quý tộc do Raymond III của Tripoli dẫn đầu, người từng là nhiếp chính cho Baldwin V và không đồng tình với việc Guy lên ngôi.
Trận Hattin diễn ra năm 1187 trong bối cảnh căng thẳng giữa quân Thập tự chinh và Hồi giáo, đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc chiến tại Thánh địa.
Sự đối đầu giữa hai phe ngày càng căng thẳng, đặc biệt sau khi Raymond rút lui về Tiberias. Trong khi đó, thế lực Hồi giáo dưới sự lãnh đạo của Saladin ngày càng mạnh. Saladin đã thống nhất các quốc gia Hồi giáo xung quanh Jerusalem và tạo thành một mối đe dọa lớn đối với vương quốc.
Những hành động khiêu khích của Raynald, như việc tấn công các đoàn lữ hành Hồi giáo và đe dọa thánh địa Mecca, đã làm căng thẳng quan hệ giữa hai bên. Mặc dù đã có những nỗ lực hòa giải nhưng cuộc chiến vẫn nổ ra.
Raymond đã mắc sai lầm khi không ngăn cản Balian xứ Ibelin đi qua vùng đất của Saladin, dẫn đến thất bại tại trận Cresson. Cuối cùng, Guy đã tập hợp quân đội và tiến về phía Bắc để đối đầu với Saladin, đặt nền móng cho trận Hattin lịch sử.
Diễn biến của trận chiến Hattin
Vào ngày 3 tháng 7 năm 1187, Saladin tấn công quân đội Frank đang di chuyển từ Sapphorie tới Tiberias một thành trì đang bị bao vây. Có lẽ, Saladin đã cố ý dụ người Frank vào trận đánh. Việc vợ của Raymond xứ Tripoli bị mắc kẹt trong thành trì đã thúc đẩy quyết định này.
Quân đội Frank khi di chuyển qua vùng đồi khô cằn của Galilee đã trở thành mục tiêu dễ bị đánh bại trước chiến thuật tấn công và rút lui nhanh chóng của cung thủ cưỡi ngựa Hồi giáo. Như nhà sử học Imad ad-Din al-Isfahani đã ghi lại, “những mũi tên lao vào họ, biến sư tử của họ thành nhím“.
Trận Hattin và cuộc vây hãm Jerusalem của Saladin
Đến sáng ngày 4 tháng 7, khi quân Frank cố gắng tiếp cận Hồ Tiberias, Saladin ra lệnh đốt cháy bụi rậm xung quanh, làm đối phương càng thêm khát nước. Dưới cái nắng gay gắt, các cung thủ Hồi giáo đã bắn phá dữ dội vào quân đội Frank, khiến họ rơi vào hỗn loạn.
Bộ binh Frank tan rã, bỏ lại các Hiệp sĩ Đền thờ đối mặt với cuộc tấn công dữ dội. Mặc dù đã cố gắng dựng trại vào đêm hôm trước, nhưng quân Frank không thể chống lại việc thiếu nước và sự tấn công liên tục của đối phương.
Quân đội Hồi giáo với lợi thế về nguồn cung cấp nước từ Hồ Tiberias đã duy trì được sức chiến đấu. Cuối cùng, quân Frank bị đẩy lên hai đỉnh núi Hattin. Mặc dù cố gắng chống trả quyết liệt, nhưng họ vẫn không thể thoát khỏi thất bại.
Một yếu tố quan trọng dẫn đến thất bại của quân Frank là ngựa chiến của họ bị tiêu diệt. Như nhà sử học Abu Shama đã nói, “Một hiệp sĩ Frank, miễn là con ngựa của anh ta còn khỏe mạnh thì không thể bị đánh ngã. Nhưng một khi con ngựa của anh ta bị giết, hiệp sĩ sẽ bị ném và bị bắt làm tù binh.”
Sau trận chiến, nhiều quý tộc Frank bị bắt làm tù binh, trong đó có Guy of Lusignan. Reynard of Chatillon, người vi phạm lệnh ngừng bắn đã bị xử tử. Các Hiệp sĩ Templar cũng chịu tổn thất nặng nề. Thánh tích True Cross, một biểu tượng quan trọng của người Frank, đã rơi vào tay Saladin.
Hậu quả từ trận Hattin
Thắng lợi quyết định của Saladin đã làm đảo lộn hoàn toàn cục diện chiến tranh ở Thánh địa. Tiếp nối chiến thắng vang dội tại Hattin, quân đội của ông nhanh chóng chiếm đóng các thành phố trọng yếu như Acre, Tiberias, Caesarea, Nazareth, Jaffa và cuối cùng là thành phố Jerusalem linh thiêng.
Chiến thắng này đánh dấu sự sụp đổ của vương quốc Jerusalem và chấm dứt gần một thế kỷ thống trị của người châu Âu ở vùng đất này.
Để củng cố quyền lực, Saladin đã ban hành chính sách phân biệt đối xử với các tù binh. Những người có khả năng chuộc mình được trả tự do, trong khi phần lớn dân chúng lại bị bắt làm nô lệ, gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Tuy nhiên, ông cũng thể hiện sự khoan dung khi cho phép người dân địa phương theo đạo Thiên chúa được tiếp tục sinh sống tại Jerusalem.
Sự thất bại thảm hại tại Hattin đã châm ngòi cho cuộc Thập tự chinh thứ ba, một trong những cuộc chiến tranh lớn nhất trong lịch sử châu Âu. Ba vị vua danh tiếng của Đức, Pháp và Anh đã cùng nhau dẫn đầu quân đội phương Tây tiến về Thánh địa nhằm giành lại Jerusalem.
Trong trận Hattin, quân Thập tự bị đánh bại, Jerusalem rơi vào tay Hồi giáo, mở đường cho cuộc Thập tự chinh lần thứ ba.
Mặc dù đạt được một số thắng lợi ban đầu như chiếm lại thành phố Acre, nhưng cuối cùng quân đội phương Tây vẫn không thể đánh bại Saladin và giành lại Jerusalem. Chiến thắng của Saladin đã củng cố vị thế của ông và triều đại Ayyubid, mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử Trung Đông.
Trận Hattin không chỉ là một thất bại quân sự lớn đối với các lực lượng Thập tự chinh, mà còn đánh dấu sự suy yếu dần trong quyền kiểm soát Cơ đốc giáo tại Thánh địa. Chiến thắng của Saladin tại Hattin đã mở ra một kỷ nguyên mới trong cuộc xung đột giữa phương Tây và các lực lượng Hồi giáo, củng cố vai trò của ông như một nhà lãnh đạo kiệt xuất. Dù cuộc Thập tự chinh vẫn tiếp tục sau đó nhưng trận Hattin mãi mãi được xem là một điểm ngoặt lịch sử, nhấn mạnh sự mong manh của những đế chế được xây dựng trên vùng đất tranh chấp này.
