Gia Tộc Saud: Quyền Lực Vương Giả Tại Trung Đông
Gia tộc Saud, một trong những dòng tộc có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất ở Trung Đông, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển quốc gia Ả Rập Xê Út hiện đại. Từ những năm đầu của thế kỷ 18, gia tộc này đã không ngừng củng cố quyền lực và xây dựng một đế chế lớn mạnh dựa trên tôn giáo, quân sự và chính trị.
Sự thành công của họ không chỉ gắn liền với việc thiết lập vương triều mà còn với việc duy trì ảnh hưởng của Hồi giáo Wahhabi, đưa quốc gia này trở thành một trong những thế lực quan trọng trên thế giới.
Nguồn gốc và lịch sử ban đầu của gia tộc Saud
Tổ tiên đầu tiên có ghi chép của dòng họ Al Saud là Mani’ ibn Rabiah Al-Muraydi. Ông cùng gia tộc Mrudah của mình đã di cư đến Diriyah vào khoảng năm 1446 – 1447. Người ta tin rằng Mrudah là hậu duệ của nhánh Banu Hanifa thuộc liên minh bộ lạc Rabi’ah lớn hơn. Banu Hanifa từng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình Trung Đông và Ả Rập từ thế kỷ thứ 6, với những nhà thần học nổi tiếng như Maslama ibn Ḥabīb cũng xuất thân từ bộ lạc này.
Thái tử Saudi – Mohammed bin Salman, Hoàng tử Mohammed bin Nayef và Vua Salman (từ trái qua). Gia đình hoàng gia gồm hàng ngàn hậu duệ của vị vua đã sáng lập ra đất nước
Mani’ được mời đến Diriyah bởi Ibn Dir, một người họ hàng và là người cai trị một nhóm làng mạc và điền trang tạo nên Riyadh ngày nay. Trước đó, gia tộc của Mani đã sinh sống ở phía đông Ả Rập, gần Al-Qatif. Ibn Dir đã ban tặng cho Mani hai điền trang và Mani cùng gia đình đã đổi tên khu vực này thành Al Diriyah để tỏ lòng biết ơn.
Người Mrudah trở thành những người cai trị của Al Diriyah, một khu định cư quan trọng của Najdi, nhờ vị trí thuận lợi dọc theo sông Wadi Hanifa. Khi gia tộc này lớn mạnh, những cuộc tranh giành quyền lực đã nổ ra, dẫn đến việc một số nhánh rời đi đến Dhruma và az-Zubayr. Cuối cùng, người Al Muqrin đã trở thành gia tộc cai trị tại Diriyah.
Tên gọi “Saud” bắt nguồn từ Sheikh Saud ibn Muhammad ibn Muqrin, người qua đời vào năm 1725.
Cuộc chiến tranh giành quyền lực suốt hai thế kỷ
Vương triều đầu tiên của Ả Rập Xê-út được thành lập vào năm 1744 bởi Muhammad bin Saud, khi phần lớn lãnh thổ nằm dưới sự kiểm soát của đế chế Ottoman. Sau khi liên minh với nhà lãnh đạo Tôn giáo Muhammad ibn Abd al-Wahhab, cả hai đã sáng lập phong trào Wahhabism, xây dựng căn cứ tại Riyadh và dần mở rộng quyền lực. Tuy nhiên, đến năm 1818, nhà nước này bị đế chế Ottoman tiêu diệt, buộc gia tộc Saud phải lưu vong.
Năm 1902, Abdul Aziz (Ibn Saud), hậu duệ của Muhammad bin Saud lãnh đạo gia tộc giành lại Riyadh. Với sự hỗ trợ của các thủ lĩnh bộ tộc và người Anh trong bối cảnh Thế chiến thứ nhất, Ibn Saud tiếp tục mở rộng lãnh thổ. Đến năm 1926, ông tự xưng Vua của Hejaz và một năm sau là Vua của Nejd.
Cuối cùng, sau hai năm chiến tranh khốc liệt ông đánh bại đối thủ lớn nhất và thống nhất hai vùng, thành lập Vương quốc Ả Rập Xê-út vào năm 1932, trở thành Quốc vương đầu tiên của vương quốc này.
Từ nghèo khó đến cường quốc ‘vàng đen’ lớn nhất toàn cầu
Sau 150 năm, Ibn Saud đã biến ước mơ thống nhất đất nước của tổ tiên thành hiện thực. Tuy nhiên, vương quốc mới thành lập lại phải đối mặt với những khó khăn chồng chất. Sau hàng thập kỷ chiến tranh để thống nhất một vùng đất hoang vu, khắc nghiệt, gia tộc Saud rơi vào cảnh kiệt quệ.
Phần lớn người dân, kể cả hoàng gia phải sống dựa vào nông nghiệp hạn chế và thu nhập từ việc phục vụ khách hành hương tại hai thánh địa Mecca và Medina. Trong hoàn cảnh khó khăn, dầu mỏ trở thành niềm hy vọng cuối cùng.
Dầu mỏ Ả Rập đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, là nguồn cung cấp năng lượng chính và đóng góp lớn vào thu nhập quốc gia của các nước Trung Đông
Thế chiến I đã chứng minh tầm quan trọng của nguồn năng lượng này. Tuy nhiên, các ngân hàng nước ngoài tỏ ra nghi ngờ về tiềm năng dầu khí ở Trung Đông, khiến gia tộc Saud gặp khó khăn trong việc huy động vốn. Mặc dù vậy, những câu chuyện dân gian về các giếng dầu tự nhiên đã thôi thúc họ tìm kiếm.
Năm 1935, công ty CALTEX bắt đầu khoan thăm dò tại Dammam. Sau nhiều nỗ lực, cuối cùng họ cũng tìm thấy dầu vào năm 1938. Phát hiện này đã mở ra một chương mới trong lịch sử Ả Rập Xê-út. Lúc đầu, Hoàng tộc Saud chưa nhận ra tầm quan trọng thực sự của phát hiện này.
Năm 1949, tỷ phú Jean Paul Getty đã đưa ra một quyết định đầu tư táo bạo, mua độc quyền quyền thăm dò dầu khí ở phía đông Ả Rập Xê-út. Vùng đất hoang vu một thời nhanh chóng trở thành một trong những trung tâm sản xuất dầu lớn nhất thế giới. Việc phát hiện ra mỏ dầu Ghawar vào năm 1951 càng khẳng định tiềm năng dầu khí khổng lồ của quốc gia này.
Gia tộc Saud không chỉ tạo dựng nên một Vương quốc Ả Rập Xê Út hùng mạnh mà còn duy trì được ảnh hưởng sâu rộng trên toàn cầu thông qua quyền lực chính trị và tôn giáo. Với sự kiểm soát chặt chẽ về kinh tế, đặc biệt là dầu mỏ, gia tộc này đã khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế. Tương lai của Ả Rập Xê Út và sự phát triển của khu vực Trung Đông sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng lớn từ những quyết định và chiến lược của gia tộc Saud trong nhiều thập kỷ tới.
