Sự kiện Vịnh Con Lợn: Cuộc đổ bộ thất bại của Mỹ tại Cuba

Vịnh Con Lợn là một trong những sự kiện lịch sử nổi bật, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và độc giả trên khắp thế giới. Đây không chỉ là một cuộc xung đột địa chính trị mà còn đánh dấu một thời kỳ căng thẳng trong quan hệ quốc tế, khi cuộc đối đầu giữa các cường quốc đang ở đỉnh điểm trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. 

Vậy bối cảnh, nguyên nhân và tác động của sự kiện này Vịnh Con Lợn là gì và chúng ta có thể rút ra những bài học lịch sử nào từ sự kiện? Cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Sự kiện Vịnh Con Lợn là gì?

Sự kiện Vịnh Con Lợn, còn được biết đến với tên gọi Trận chiến Girón (La Batalla de Girón) tại Cuba, là một cuộc đổ bộ thất bại diễn ra vào năm 1961. Cuộc đổ bộ này được thực hiện bởi lực lượng người Cuba lưu vong được CIA huấn luyện và trang bị vũ khí, nhằm lật đổ chính quyền cách mạng Cuba do Fidel Castro lãnh đạo.

Vào tháng 4 năm 1961 khi chưa đầy ba tháng sau khi John F. Kennedy nhậm chức Tổng thống Hoa Kỳ, cuộc tấn công đã được tiến hành. Tuy nhiên, kế hoạch này đã nhanh chóng thất bại sau ba ngày giao tranh ác liệt. Quân đội cách mạng Cuba với sự lãnh đạo của Fidel Castro đã đánh bại hoàn toàn lực lượng xâm lược.

Vịnh Con Lợn là sự kiện của một cuộc đổ bộ thất bại năm 1961 tại Cuba

Thất bại tại Vịnh Con Heo đã khiến quan hệ giữa Cuba và Hoa Kỳ càng trở nên căng thẳng và đối đầu. Chỉ một năm sau đó, thế giới lại đứng trước nguy cơ chiến tranh hạt nhân khi cuộc Khủng hoảng tên lửa Cuba diễn ra.

Lý giải lý do tại sao gọi là Vịnh Con Lợn. Tên gọi “Vịnh Con Lợn” xuất phát từ việc dịch từ tiếng Tây Ban Nha “Bahía de Cochinos“. Còn “Playa Girón” là địa điểm chính diễn ra cuộc đổ bộ, do đó trận chiến này còn được gọi là Trận chiến Girón.

Bối cảnh chính trị của sự kiện Vịnh Con Lợn 1961

Sau cuộc Cách mạng Cuba năm 1959, mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Cuba trở nên căng thẳng khi Fidel Castro lên nắm quyền. Để lật đổ chính quyền mới thành lập này, CIA đã bí mật lên kế hoạch xâm lược Cuba.

Dưới thời Tổng thống Eisenhower, CIA đã bắt đầu huấn luyện và trang bị vũ khí cho lực lượng người Cuba lưu vong, nhằm tiến hành một cuộc đổ bộ lên đảo quốc này. Kế hoạch ban đầu nhắm vào thành phố Trinidad, nhưng sau đó đã được điều chỉnh sang Vịnh Con Lợn vì địa hình thuận lợi hơn cho hoạt động quân sự.

Với sự chấp thuận của Tổng thống Kennedy, cuộc xâm lược Vịnh Con Heo được thực hiện vào năm 1961. Mục tiêu của cuộc chiến này là tạo ra một cuộc nổi dậy trên toàn đảo, lật đổ chính quyền Castro và thiết lập một chính phủ thân Mỹ. Để che giấu sự tham gia trực tiếp của Mỹ, CIA đã thành lập Hội đồng Cách mạng Cuba do José Miró Cardona đứng đầu, với tư cách là một chính phủ lưu vong.

Diễn biến chính của sự kiện Vịnh Con Lợn 

Sự kiện Vịnh Con Lợn diễn ra vào tháng 4 năm 1961 là một nỗ lực không thành công của Hoa Kỳ nhằm lật đổ chính quyền của Fidel Castro tại Cuba. 

Cuộc xâm lược này được lên kế hoạch bởi CIA với mục tiêu khởi động một cuộc nổi dậy trong nước nhằm chấm dứt chế độ cộng sản của Castro. Dưới đây là các diễn biến chính của sự kiện này:

Đêm trước cuộc xâm nhập (14-15 tháng 4):

Cuộc đổ bộ nghi binh tại Baracoa, tỉnh Oriente, được tổ chức với khoảng 164 quân lưu vong Cuba dưới sự chỉ huy của Higinio ‘Nino’ Diaz. Tàu mẹ “La Playa” hoặc “Santa Ana” mang cờ Costa Rica rời Key West và các tàu khu trục Mỹ thả neo gần Vịnh Guantanamo để tạo cảm giác đang chuẩn bị đổ bộ. Sau khi phát hiện có lực lượng dân quân Cuba trên bờ biển, các tàu trinh sát quay lại.

Sáng sớm ngày 15 tháng 4:

Một chiếc máy bay thám thính xuất phát từ Santiago de Cuba gặp nạn rơi xuống biển. Cùng lúc đó, tám máy bay B-26B Invader của CIA tấn công ba sân bay chính của Cuba ở San Antonio de Los Baños, Ciudad Libertad và sân bay quốc tế Antonio Maceo tại Santiago.

Những chiếc B-26 này, được sơn biểu tượng của không quân cách mạng Cuba và được trang bị vũ khí, xuất phát từ Puerto Cabezas, Nicaragua với nhiệm vụ phá hủy không lực Cuba trước cuộc đổ bộ chính.

Cuộc bay nghi binh:

Một chiếc B-26 khác cất cánh với động cơ đã bị CIA cố tình bắn vào để tạo dấu hiệu trúng đạn rồi hạ cánh khẩn cấp tại Miami. Phi công Mario Zúñiga đã giả danh “Juan Garcia”, tuyên bố mình và đồng đội đã đào ngũ khỏi quân đội Cuba.

Phản ứng quốc tế:

Cuba tố cáo Mỹ xâm phạm chủ quyền tại Liên Hợp Quốc, nhưng đại sứ Mỹ Adlai Stevenson phủ nhận sự can thiệp cho rằng cuộc tấn công là do các quân nhân Cuba đào ngũ thực hiện.

Chiến dịch nghi binh (16 tháng 4):

Một cuộc đổ bộ giả thứ hai thất bại, và quân đội Cuba bắt đầu chuẩn bị lực lượng để chống lại các cuộc tấn công tiềm năng, với sự hỗ trợ của máy bay chiến đấu.

Ngày 17 tháng 4 – Cuộc xâm lược chính thức:

Các tàu đổ bộ, mang khoảng 1.300 quân lưu vong Cuba, đổ bộ tại bờ biển Playa Girón và Playa Larga ở phía nam Cuba. Quân đội Cuba nhanh chóng phản ứng, tấn công các tàu xâm lược bằng máy bay Sea Fury, T-33 và B-26. Cuộc chiến diễn ra căng thẳng, và quân đội Cuba bao vây, dồn lực lượng đổ bộ lùi về phía bãi biển.

Ngày 18 tháng 4:

Quân đội Cuba chiếm lại Playa Larga, và các lực lượng xâm lược rút về San Blas. Lực lượng cách mạng Cuba tiếp tục tăng cường, khiến quân đổ bộ gặp khó khăn trong việc phòng thủ.

Cuộc phản công của Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba gần Playa Girón vào ngày 19 tháng 4 năm 1961

Ngày 19 tháng 4 – Ngày xâm lược cộng 2:

Các đợt tấn công từ không quân Cuba phá hủy nhiều tàu và gây tổn thất nặng cho quân đổ bộ. Quân đội Cuba dần chiếm ưu thế với lực lượng tăng cường và các phương tiện chiến đấu.

Ngày 20-22 tháng 4 – Rút lui:

Các tàu khu trục của Mỹ tiếp cận để di tản lực lượng còn lại của Lữ đoàn 2506, nhưng bị đạn pháo từ quân Cuba bắn áp sát, buộc họ phải rút lui. Chỉ có một số ít quân lính đổ bộ sống sót được cứu thoát.

Sự kiện kết thúc với thất bại toàn diện của lực lượng xâm lược, đồng thời củng cố thêm quyền lực cho Fidel Castro và gây căng thẳng thêm cho quan hệ Cuba – Mỹ.

Hậu quả từ sự kiện Vịnh Con Heo

Sự kiện Vịnh Con Lợn 1961 để lại những hậu quả nghiêm trọng về người và vật chất, đồng thời tác động sâu sắc đến quan hệ giữa Cuba và Hoa Kỳ:

Sự kiện Vịnh Con Lợn không chỉ là một thất bại quân sự đáng kể đối với Mỹ mà còn đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ quốc tế thời Chiến tranh Lạnh. Cuộc đổ bộ thất bại này đã củng cố mối quan hệ giữa Cuba và Liên Xô, đẩy cao căng thẳng giữa hai siêu cường và góp phần trực tiếp vào cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba sau đó. 

Từ sự kiện này, các quốc gia rút ra nhiều bài học quan trọng về chính sách đối ngoại, chiến lược quân sự và sự tôn trọng quyền tự quyết của mỗi quốc gia, để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử và chính trị thế giới.

Quan hệ Mỹ Cuba: Cơ hội và thách thức đối với đôi bên

Lịch sử Cuba từ thời kỳ thuộc địa đến thời hiện đại