Thái Giám Ngoại Quốc Và Sự Sụp Đổ Của Triều Đại Nhà Nguyên

Triều đại nhà Nguyên mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu lớn nhưng cũng không tránh khỏi sự suy yếu và sụp đổ. Một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến sự diệt vong của nhà Nguyên là sự thao túng quyền lực của các thái giám ngoại quốc. Vậy những yếu tố nào đã góp phần dẫn đến sự kết thúc của triều đại này qua vai trò và ảnh hưởng của các thái giám trong chính quyền?

Tóm tắt lịch sử nhà Nguyên

Triều đại nhà Nguyên (1271 – 1368 SCN) là vương triều đầu tiên do dân tộc thiểu số lập nên thống nhất Trung Quốc và có lãnh thổ rộng lớn nhất. Được thành lập bởi Hốt Tất Liệt vào năm 1271, tiền thân của nhà Nguyên là đế quốc Mông Cổ. Sau khi tiêu diệt Nam Tống vào năm 1279, Hốt Tất Liệt hoàn tất việc thống nhất đất nước.

Bản đồ lãnh thổ triều đại nhà Nguyên (1271 – 1368 SCN)

Triều Nguyên không chỉ khôi phục được lãnh thổ của các triều đại Hán, Đường mà còn mở rộng thêm qua Tây Tạng, Ngoại Mông và phần lớn nước Nga, tổng diện tích đạt hơn 13 triệu km².

Nhà Nguyên thực hiện chính sách đồng thời duy trì văn hóa Mông Cổ và Hán, với sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa dân gian, đặc biệt là hí khúc và tiểu thuyết như “Thủy Hử truyện”, “Tam quốc diễn nghĩa”.

Nguyên triều cũng chú trọng chính sách Hán hóa, khôi phục khoa cử vào năm 1315 và mở rộng tôn giáo, đặc biệt là Phật giáo Tây Tạng.

Buôn bán ngoại thương phát triển mạnh và “con đường tơ lụa trên biển” kết nối hơn 140 quốc gia. Tuy nhiên, cuối thời Nguyên, khởi nghĩa nông dân bùng nổ, dẫn đến sự sụp đổ của triều đại. Năm 1368, Chu Nguyên Chương thành lập triều Minh, đánh dấu sự kết thúc của nhà Nguyên.

Thái giám ngoại quốc và sự diệt vong của nhà Nguyên

Thái giám ngoại quốc đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa

Theo các sách sử, dưới triều đại nhà Nguyên, có một thái giám ngoại quốc nổi bật tên là Phác Bất Hoa, người Cao Ly (nay là Triều Tiên). Ông sinh vào thời vua Nguyên Văn Tông (1304-1332). Cuộc đời của Phác Bất Hoa bắt đầu từ khi ông mới 7 tuổi, khi ông gia nhập cung đình, trở thành nô tài chuyên lo việc quét dọn và trà nước sau khi thực hiện nghi thức tịnh thân.

Hình ảnh mô phỏng Phác Bất Hoa trong tài liệu lịch sử

Cùng vào cung với ông lúc ấy có cô bé đồng hương tên là Kỳ Lạc, người sau này trở thành Kỳ Hoàng Hậu (?-1369). Kỳ Lạc, cùng với nhiều thiếu nữ khác bị vua Cao Ly Trung Huệ Vương chọn gửi đến nhà Nguyên theo chính sách “Cống nạp con người”, một yêu cầu sau chiến tranh Mông Cổ – Cao Ly, khi các vua Cao Ly phải gửi một số thiếu nữ trẻ đẹp sang Đại Nguyên để làm vợ lẽ.

Kỳ Lạc khi đến Đại Nguyên được giao việc may vá và thêu thùa trong cung. Dù ở nơi xa lạ, đầy quy tắc nghiêm ngặt, hai đứa trẻ đã trở thành bạn thân thiết, chia sẻ buồn vui và nỗi nhớ quê hương. Những tháng ngày khó khăn trong cung không còn quá nặng nề khi có sự quan tâm, động viên lẫn nhau. Chính vì vậy, cuộc sống trong cung đối với họ trở nên dễ chịu hơn rất nhiều.

Dần dần, Kỳ Lạc trưởng thành và trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, duyên dáng. Một lần, Thỏa Hoan Thiệp Mộc Nhĩ, con trai của vua Nguyên Văn Tông khi chơi đùa trong cung đã nhìn thấy Kỳ Lạc và đưa nàng về phủ. Không lâu sau, Thỏa Hoan lên ngôi và lấy hiệu Nguyên Thuận Đế (1320-1370).

Kể từ khi được ân sủng, Kỳ Lạc ngày càng được Nguyên Thuận Đế yêu mến và sự yêu thương này vượt xa cả Hoàng hậu Đáp Nạp Thất Lý. Điều này khiến Hoàng hậu ghen tức và ra lệnh đánh đập Kỳ Lạc, trong khi Huệ Tông lại không có phản ứng gì.

Năm Nguyên Thống thứ 3 (1335), khi huynh trưởng của Đáp Nạp Thất Lý nổi loạn và bị giết, Hoàng hậu bị giam giữ vì cố gắng cứu anh trai. Cuối cùng, bà bị Thừa tướng Bá Nhan hạ độc chết. Trong khi đó, Huệ Tông có ý định lập Kỳ Lạc làm Chính cung Hoàng hậu nhưng Bá Nhan đã can ngăn, dẫn đến việc bà không được lập. Bá Nhan sau đó bị bãi nhiệm.

Đến năm Chí Nguyên thứ 3 (1337), Huệ Tông chọn Bá Nhan Hốt Đô làm Kế hậu. Dù vậy, Nguyên Thuận Đế vẫn tiếp tục yêu mến Kỳ Lạc và đến năm thứ 6 (1340), Kỳ Lạc được phong làm Đệ nhị Hoàng hậu.

Chân dung Đệ nhị Hoàng hậu Kỳ Lạc

Mặc dù đã trở thành bậc mẫu nghi thiên hạ và hưởng mọi vinh hoa phú quý, Kỳ Lạc vẫn luôn nhớ đến người bạn cũ, Phác Bất Hoa. Bà đã điều Phác Bất Hoa tới Hưng Thánh Cung của mình, phong ông làm Vinh Lộc Đại Phu kiêm Tư Chính Viện Sứ.

Tư Chính Viện là bộ phận quản lý tài chính trong triều đại nhà Nguyên. Nhận được sự ưu ái từ Hoàng hậu, Phác Bất Hoa đã không bỏ lỡ cơ hội. Sự thông minh, nhanh nhạy và mưu mẹo của ông đã giúp ông nhanh chóng tích lũy một gia tài khổng lồ, đồng thời chia chác tiền bạc với Kỳ Hoàng hậu. Hành vi tham ô của Phác Bất Hoa rất cẩn thận và khéo léo, vì vậy không bị triều đình phát hiện.

Ông ta thường mang lễ vật để tặng cho giới quyền quý và hoàng thân quốc thích, khiến mọi người đều tán dương. Vua Nguyên lúc bấy giờ vô cùng tin tưởng Phác Bất Hoa, thường xuyên phái ông đi vi hành và cứu tế dân chúng.

Khuynh đảo triều đại

Dưới sự nâng đỡ của Hoàng hậu, Phác Bất Hoa đã chiếm được lòng tin của Nguyên Thuận Đế và nhanh chóng leo lên quyền lực tối cao trong triều đình. Sau khi con trai Hoàng hậu Kỳ Lạc được phong làm Thái tử, Phác Bất Hoa đặt toàn bộ hy vọng vào việc nắm giữ quyền lực vương triều qua Thái tử.

Ông chăm sóc Thái tử từ những bữa ăn, giấc ngủ cho đến việc giao quyền lực cho người kế vị, trong khi Nguyên Thuận Đế lại yêu thích sự hưởng lạc và giao hết công việc triều chính cho Thái tử. Nguyên Thuận Đế còn phong Sóc Tư Giám, người do Phác Bất Hoa tiến cử, làm Tể tướng.

Khi Phác Bất Hoa nắm quyền can thiệp vào các công việc quan trọng trong triều đình, ông đã trở nên độc đoán và chuyên quyền. Mọi việc thăng chức, bãi chức của các quan lại đều phải qua tay ông. Đến mức những quyết định quan trọng của triều đình cũng không thể thiếu sự đồng ý của thái giám này.

Chính sự thao túng quyền lực của Phác Bất Hoa cùng sự tán phát của những quan lại liên quan đã khiến triều đình Nguyên rối loạn, các thế lực phản loạn liên tiếp nổi lên, dân chúng lầm than.

Chính sự hỗn loạn do Phác Bất Hoa gây ra đã góp phần dẫn đến sự sụp đổ của triều Nguyên

Khi vị trí của mình đã ổn định, Kỳ Lạc dần bộc lộ tham vọng thao túng triều chính. Khi đó, Kỳ Hoàng hậu và Thái tử đã tính toán để cướp ngôi và bà ra lệnh cho Phác Bất Hoa lôi kéo Thừa tướng Thái Bình làm đồng minh. Sau một chút kháng cự, Thái Bình cuối cùng đã đồng ý khiến Kỳ Lạc và Thái tử vô cùng cảm kích.

Tuy nhiên, Nguyên Thuận Đế sau khi phát hiện kế hoạch của Kỳ Lạc đã xa lánh bà, không gặp mặt trong suốt hai tháng. Bất chấp sự sủng ái của Hoàng đế, Phác Bất Hoa lại bị phe đối lập tố cáo. Kỳ Hoàng hậu đã dùng Ngự sử đại phu Phật Gia Nô để biện minh cho Phác Bất Hoa, nhưng cuối cùng Phật Gia Nô lại tố cáo thêm các tội trạng của thái giám này khiến Kỳ Hoàng hậu phải giải quyết vấn đề một cách khéo léo.

Phác Bất Hoa, Sóc Tư Giám và Kỳ Lạc đều ủng hộ Thái tử, chuẩn bị kế hoạch phản loạn. Tuy nhiên, Nguyên Thuận Đế phát hiện ra âm mưu và tống họ vào ngục. Nhân lúc Thái tử xuất kinh, Bình La Mộc Nhĩ – một kẻ thù của Phác Bất Hoa và Sóc Tư Giám đã giết chết hai người này.

Trong khi đó, quân Minh tấn công vào kinh đô Đại Nguyên. Nguyên Thuận Đế thấy tình hình nguy cấp, hối hận khi nhận ra rằng triều đại đã mất vào tay mẹ con Kỳ Lạc, nhưng ông cũng biết rằng chính mình đã giao hết quyền lực cho Phác Bất Hoa. Khi quân Bắc tiến vào, Nguyên Thuận Đế chạy trốn cùng gia đình đến Thượng Đô, nơi ông lập ra nhà Bắc Nguyên và xưng Khả hãn.

Năm 1369, Kỳ Hoàng hậu qua đời, cùng năm đó quân Minh tấn công Thượng Đô. Huệ Tông phải trốn lên Ứng Xương và sau đó qua đời vì bệnh kiết lỵ. Thái tử Ái Du Thức Lý Đạt Lạp lên ngôi, trở thành Nguyên Chiêu Tông và truy tặng cho Kỳ Hoàng hậu thụy hiệu Phổ Hiển Thục Thánh Hoàng hậu.

Sự sụp đổ của triều đại nhà Nguyên dưới tay thái giám ngoại quốc là một bi kịch lịch sử, phản ánh sự thối nát trong triều đình và những cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ. Mặc dù nhà Nguyên đã có những thời kỳ hưng thịnh, nhưng chính sự thao túng quyền lực của những người như Phác Bất Hoa đã khiến triều đại này không thể duy trì được lâu dài. Đây là một bài học lịch sử về quyền lực, tham vọng và sự kiên cường của các vương triều trong việc duy trì sự ổn định.