Franz Ferdinand: Cuộc Đời Bi Kịch Và Ngòi Nổ Thế Chiến Thứ Nhất
Thái tử Áo-Hung Franz Ferdinand là thành viên của Hoàng tộc Habsburg. Sau khi cha ông qua đời vào năm 1896, ông trở thành người kế vị ngai vàng. Tuy nhiên, vận mệnh của ông và cả châu Âu đã thay đổi vào ngày 28 tháng 6 năm 1914, khi ông bị ám sát bởi một nhà cách mạng Bosnia. Vụ việc này đã trở thành mồi lửa thổi bùng lên Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Sinh ra tại Graz – Áo vào ngày 18 tháng 12 năm 1863, Franz Ferdinand Carl Ludwig Joseph là con trai đầu lòng của Đại Công tước Carl Ludwig và là cháu trai của Hoàng đế Franz Josef. Suốt thời niên thiếu, ông được dạy dỗ bởi các gia sư riêng.
Thái tử Áo Hung Franz Ferdinand và sự nghiệp quân sự
Gia nhập quân đội Áo-Hung, Franz Ferdinand đã thăng tiến nhanh chóng qua các cấp bậc. Trước khi trở thành Thiếu tướng vào năm 1896, ông đã được thăng chức năm lần. Ông từng phục vụ tại cả Praha và Hungary. Sau này, với tư cách là Thái tử, ông được bổ nhiệm làm Tổng thanh tra quân đội Áo-Hung, và chính trong vai trò này, Franz Ferdinand bị ám sát.
Chân dung franz ferdinand
Là một nhà lãnh đạo của Đế chế đa sắc tộc Áo-Hung, Franz Ferdinand nỗ lực duy trì quyền lực của triều đại Habsburg. Ông ủng hộ việc trao thêm quyền tự quyết cho một số dân tộc trong đế chế, đặc biệt quan tâm đến việc cải thiện mối quan hệ với người Serbia, lo ngại rằng căng thẳng giữa những người Slav có thể gây bất ổn khu vực. Tuy nhiên, ông kịch liệt phản đối các phong trào dân tộc chủ nghĩa có nguy cơ làm suy yếu đế chế.
Trong các vấn đề chính trị, Franz Ferdinand thường xuyên mâu thuẫn với Hoàng đế Franz Joseph, hai người đã có những cuộc tranh luận gay gắt về tương lai của đế chế.
Quan điểm chính trị và tranh cãi
Năm 1889, Thái tử Rudolf, con trai của Hoàng đế Franz Josef đã tự kết liễu đời mình. Sự kiện này khiến cha của Franz Ferdinand, Karl Ludwig, trở thành người thừa kế ngai vàng.
Sau khi Karl Ludwig qua đời vào năm 1896, Franz Ferdinand chính thức trở thành Thái tử. Do đó, ông bắt đầu đảm nhận những trọng trách mới và được huấn luyện để chuẩn bị cho vai trò Hoàng đế tương lai.
Hôn nhân trái quy tắc
Năm 1894, Franz Ferdinand gặp gỡ và nhanh chóng phải lòng Nữ Bá tước Sophie Maria Josephine Albina Chotek von Chotkova und Wognin. Tuy nhiên, do không thuộc dòng dõi Hoàng tộc Habsburg, Sophie bị xem là không môn đăng hộ đối.
Phải mất nhiều năm, cùng với sự can thiệp của các nguyên thủ quốc gia khác, Hoàng đế Franz Josef mới chấp thuận cho họ kết hôn vào năm 1899. Cuộc hôn nhân diễn ra với điều kiện Sophie phải từ bỏ mọi quyền thừa kế tước vị, đặc quyền và tài sản của Franz Ferdinand cho bản thân và con cái. Đây được xem là một cuộc hôn nhân “quý tiện kết hôn” (morganatic marriage).
Họ có với nhau ba người con: Công chúa Sophie xứ Hohenberg; Maximilian, Công tước xứ Hohenberg và Hoàng tử Ernst xứ Hohenberg. Đến năm 1909, Sophie được phong tước vị Nữ Công tước xứ Hohenberg, nhưng vẫn bị hạn chế các đặc quyền Hoàng gia.
Chuyến đi định mệnh đến Sarajevo
Năm 1914, Tướng Oskar Potiorek, Thống đốc tỉnh Bosnia-Herzegovina thuộc Áo, đã mời Đại Công tước Franz Ferdinand đến Sarajevo để duyệt binh. Một điểm đặc biệt của chuyến đi này là Sophie, vợ ông, không chỉ được chào đón mà còn được phép tháp tùng và ngồi cùng xe với ông, điều vốn bị cấm theo quy định hôn nhân của họ. Cặp đôi đã đến Sarajevo vào ngày 28 tháng 6 năm 1914.
Ít ai ngờ rằng, một nhóm cách mạng người Serbia có tên là “Black Hand” đã lên kế hoạch ám sát Đại Công tước trong chuyến thăm này. Vào lúc 10 giờ 10 phút sáng ngày 28 tháng 6 năm 1914, khi đoàn xe đang di chuyển từ ga tàu đến Tòa thị chính, một thành viên của Black Hand đã ném lựu đạn về phía họ. May mắn thay, người lái xe phát hiện kịp thời và tăng tốc, khiến quả lựu đạn rơi trúng chiếc xe phía sau, làm hai người trên xe bị thương nặng.
Sau buổi gặp mặt với Thống đốc Potiorek tại Tòa thị chính, Franz Ferdinand và Sophie quyết định đến bệnh viện thăm những người bị thương do vụ ném lựu đạn trước đó. Không may thay, tài xế của họ đã rẽ nhầm đường và vô tình lái xe ngang qua Gavrilo Princip, một thành viên của nhóm Black Hand.
Khi tài xế chầm chậm lùi xe lại, Princip đã rút súng và bắn liên tiếp vào xe, khiến Sophie bị trúng đạn vào bụng và Franz Ferdinand trúng đạn vào cổ. Cả hai đều tử vong trước khi đến được bệnh viện.
Thi hài của Franz Ferdinand và Sophie được an táng tại Lâu đài Artstetten, một điền trang của Hoàng gia ở Áo. Chiếc xe định mệnh cùng bộ quân phục đẫm máu của Franz Ferdinand hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự ở Vienna, Áo.
Hung thủ ám sát Thái tử Áo-Hung bị bắt tại hiện trường
Di sản và tác động đến lịch sử
Vụ tấn công của Black Hand nhằm vào Franz Ferdinand được xem là hành động đòi độc lập cho người Serbia ở Bosnia, lúc bấy giờ là một phần của Nam Tư cũ.
Khi Áo-Hung đáp trả Serbia, Nga – đồng minh của Serbia đã can thiệp và chống lại Áo-Hung. Điều này châm ngòi cho chuỗi xung đột leo thang, dẫn đến sự bùng nổ của Thế chiến thứ nhất.
Đức tuyên chiến với Nga, kéo theo Pháp tham chiến chống lại Đức và Áo-Hung. Việc Đức tấn công Pháp qua ngả Bỉ đã buộc Anh phải tham gia cuộc chiến. Nhật Bản đứng về phía Đức. Sau đó, Ý và Hoa Kỳ lần lượt gia nhập phe Đồng minh.
Cuộc đời và cái chết của Franz Ferdinand đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử thế giới. Vụ ám sát ông không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là mồi lửa châm ngòi cho Thế chiến thứ nhất, cuộc chiến tranh tàn khốc đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người và thay đổi hoàn toàn cục diện chính trị châu Âu. Việc tìm hiểu về Franz Ferdinand giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguyên nhân sâu xa của cuộc chiến tranh này, cũng như những bài học lịch sử quý giá cần được ghi nhớ.
