Cách mạng Tân Hợi 1911: Bước ngoặt lịch sử của Trung Quốc

Dưới sự kìm kẹp của chế độ phong kiến và áp lực từ các thế lực nước ngoài, Trung Quốc đầu thế kỷ 20 đứng trước những biến động lớn về chính trị và xã hội. Cách mạng Tân Hợi đã trở thành cột mốc quan trọng, đánh dấu sự chấm dứt của hàng ngàn năm thống trị phong kiến và khai sinh ra nền Cộng hòa Trung Hoa. 

Vậy Cách mạng Tân Hợi bùng nổ vào thời gian nào và điều gì dẫn đến sự trỗi dậy mạnh mẽ của phong trào này?

Cách mạng Tân Hợi là gì?

Cách mạng Tân Hợi là cuộc nổi dậy tự phát của nhân dân Trung Quốc vào năm 1911, nhận được sự ủng hộ rộng rãi và lật đổ triều đại nhà Thanh. Cái tên “Tân Hợi” xuất phát từ năm âm lịch khi cuộc cách mạng diễn ra.

Cuộc cách mạng bắt nguồn từ những cuộc biểu tình phản đối việc nước ngoài nắm quyền kiểm soát đường sắt ở Tứ Xuyên. Sự kiện quan trọng là cuộc khởi nghĩa của quân đội ở Vũ Xương, nhanh chóng lan rộng khắp cả nước.

Cách mạng Tân Hợi năm 1911 là đỉnh điểm của nhiều thập kỷ xã hội bất ổn và sự yếu kém về chính trị Trung Quốc. 

Các nhà cách mạng dưới sự lãnh đạo của Tôn Trung Sơn đã thành lập chính phủ mới với mục tiêu xây dựng một nước cộng hòa. Tuy nhiên, do thiếu lực lượng và sự tranh giành quyền lực, Tôn Trung Sơn buộc phải nhường quyền lực cho Viên Thế Khải – một vị tướng quân có tham vọng cá nhân. 

Viên Thế Khải sau đó đã buộc hoàng đế thoái vị nhưng lại không thực sự muốn xây dựng một nước cộng hòa vững mạnh. Việc Viên Thế Khải nắm quyền đã khiến cuộc cách mạng đi chệch hướng, xa rời lý tưởng ban đầu.

Nguyên nhân của Cách mạng Tân Hợi năm 1911

Sau các cuộc chiến tranh với các cường quốc phương Tây và thất bại trong việc hiện đại hóa, triều đình nhà Thanh ngày càng suy yếu và mất uy tín. Sự bảo thủ của giới quý tộc Mãn Châu, cùng với những cuộc đàn áp tàn bạo đối với các phong trào cải cách đã làm gia tăng sự bất mãn trong lòng dân chúng.

Thất bại trong cuộc Chiến tranh Thanh – Nhật năm 1895 và sự thất bại của cuộc cải cách Bách Nhật Duy Tân đã chứng tỏ sự lạc hậu của chế độ phong kiến.

Mặc dù nhà Thanh đã cố gắng thực hiện một số cải cách dưới áp lực của các cường quốc, nhưng những cải cách này chủ yếu mang tính hình thức và không thể giải quyết được những vấn đề sâu xa của đất nước.

Quan niệm về nhà Thanh như một triều đại ngoại tộc, yếu kém và cản trở sự phát triển của đất nước đã ăn sâu vào tâm trí của người dân Hán. Điều này càng làm gia tăng sự bất mãn và thúc đẩy tinh thần yêu nước, tạo điều kiện cho cuộc Cách mạng Tân Hợi bùng nổ.

Diễn biến chính của Cách mạng Tân Hợi 1911

Cách mạng Tân Hợi năm 1911 là một sự kiện lịch sử quan trọng đánh dấu sự kết thúc của triều đại nhà Thanh và sự ra đời của Trung Hoa Dân Quốc. Dưới đây là diễn biến chính của cuộc cách mạng này:

Chính quyền quân sự khởi nghĩa Vũ Xương năm 1911

Ngày 10 tháng 10 năm 1911, cuộc khởi nghĩa của binh lính tại Vũ Xương đã đánh dấu bước ngoặt của Cách mạng Tân Hợi. Sự kiện này được xem như một vụ nổ bất ngờ, khi một quả bom tự chế phát nổ sớm hơn dự kiến trong nhà máy chế tạo vũ khí.

Để tránh bị bắt giữ, các nhà cách mạng đã quyết định nổi dậy ngay lập tức. Thành công của cuộc khởi nghĩa đã nhanh chóng lan rộng ra các tỉnh lân cận, tạo nên một làn sóng cách mạng mạnh mẽ.

Sau khi lật đổ chế độ quân chủ, các nhà cách mạng đã thành lập Chính phủ Cộng hòa Tạm thời tại Nam Kinh và bầu Tôn Trung Sơn làm Tổng thống. Điều này đánh dấu sự ra đời của Trung Hoa Dân Quốc, chấm dứt hơn hai nghìn năm chế độ phong kiến ở Trung Quốc.

Trong khi đó ở Bắc Kinh, Viên Thế Khải – người đứng đầu quân đội Bắc Dương, với lực lượng quân sự lớn mạnh, ông dễ dàng dẹp tan các cuộc nổi dậy và bảo vệ chế độ quân chủ.

Tuy nhiên, trước sức ép của cuộc cách mạng và mong muốn của quân đội, Viên Thế Khải đã quyết định chuyển hướng, hợp tác với các nhà cách mạng. Ông đã buộc nhà Thanh phải thoái vị và sau đó lên nắm quyền Tổng thống.

Ngày 12 tháng 2 năm 1912, nhà Thanh chính thức sụp đổ. Cuộc Cách mạng Tân Hợi đã đánh dấu sự kết thúc của một thời đại và mở ra một chương mới trong lịch sử Trung Quốc.

Tuy nhiên, cuộc cách mạng này cũng để lại nhiều hệ quả phức tạp, đặt nền móng cho những biến động chính trị sâu sắc ở Trung Quốc trong những thập niên sau đó.

Cách mạng Tân Hợi 1911: Ý nghĩa và những hạn chế

Cách mạng Tân Hợi 1911 là một cột mốc quan trọng trong lịch sử Trung Quốc, đánh dấu sự sụp đổ của chế độ phong kiến tồn tại hàng nghìn năm. Cuộc cách mạng này đã mang lại những thay đổi sâu sắc, mở ra một giai đoạn mới cho đất nước.

Quân đội Quốc dân Đảng tiến ra tiền tuyến trong Nội chiến Trung Quốc vào tháng 12 năm 1948

Nguyên nhân của những hạn chế:

• Cách mạng mang tính chất tư sản, chủ yếu phục vụ lợi ích của giai cấp tư sản, chưa đại diện được cho lợi ích của quần chúng nhân dân.
• Các lực lượng cách mạng thiếu đoàn kết, nội bộ chia rẽ dẫn đến sự yếu kém của chính quyền mới.
• Các nước đế quốc lợi dụng tình hình hỗn loạn ở Trung Quốc để can thiệp, gây chia rẽ và làm suy yếu đất nước.

Cách mạng Tân Hợi 1911 không chỉ là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Trung Quốc mà còn là biểu tượng cho khát vọng tự do, dân chủ và cải cách của người dân Trung Hoa.

Cuộc cách mạng đã mở ra một trang mới cho đất nước, đặt nền móng cho sự phát triển hiện đại và thoát khỏi ách thống trị của chế độ phong kiến. 

Mặc dù sau đó Trung Hoa Dân Quốc còn đối mặt với nhiều thách thức lớn, nhưng tinh thần và ý nghĩa của cuộc cách mạng vẫn luôn được ghi nhận và tôn vinh như một dấu ấn lịch sử vĩ đại, góp phần định hình tương lai của quốc gia này.

Cách mạng Hà Lan – Cuộc nổi dậy vĩ đại lật đổ ách thống trị