Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà: Hạ sách mang họa về dân

Câu chuyện Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà không chỉ gợi nhắc một thời kỳ biến loạn, mà còn là tấm gương lịch sử soi chiếu bi kịch của việc rước ngoại bang về giày xéo giang sơn, đánh đổi vận mệnh dân tộc cho ngai vàng dòng tộc. Một vết nhơ không dễ xóa nhòa và là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho muôn đời sau.

Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà: Hạ sách cầu ngoại để đổi lấy ngai vàng

Trước thế chẻ tre của đại quân Tây Sơn, vua Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà khi chọn con đường nương nhờ thế lực ngoại bang để giành lại cơ nghiệp đã mất. Tháng Giêng năm Giáp Thìn (1784), ông thân chinh sang Vọng Các, cầu viện triều đình Xiêm La. Cử chỉ ấy chẳng khác nào “rước hổ về nhà”, khi ông dâng lễ vật, quỳ gối xin binh với lòng khẩn thiết.

Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm La, gieo họa cho đồng bào.

Vua Xiêm – Chất Tri (Rama I) – nhân cơ hội liền phái hai danh tướng Chiêu Tăng, Chiêu Sương đem 2 vạn quân thủy, 300 chiến thuyền cùng 3 vạn quân bộ ồ ạt tràn qua đất Việt. Chiêu bài “giúp Nguyễn Ánh” chỉ là lớp vỏ ngụy trang, thực chất là mưu sâu toan thôn tính vùng châu thổ phương Nam. Quân Xiêm tràn đến đâu, dân kinh hồn đến đó: Rạch Giá, Trà Ôn, Sa Đéc… đều chìm trong khói lửa cướp phá. Nhà cửa tiêu điều, ruộng nương tàn lụi, máu dân chảy thay lời oán hờn.

Chỉ để níu kéo ngai vàng, Nguyễn Ánh đã mang tiếng cõng rắn cắn gà nhà, dùng chính đồng bào mình làm vật hy sinh cho tham vọng chính trị. Cái giá phải trả cho hành động này không chỉ là xương máu, mà còn là sự sỉ nhục của lịch sử và nỗi ê chề không thể xóa nhòa trong tâm thức dân tộc.

Trận Rạch Gầm – Xoài Mút: Cái giá phải trả cho sự cầu viện ngoại bang

Khi vua Nguyễn Ánh mượn oai binh Xiêm để mưu đại sự, ông đâu ngờ mình đang thắp lửa lên chính nấm mồ của đồng tộc. Quân Xiêm ào ạt như thác đổ, ngang nhiên xâm nhập châu thổ phương Nam, gieo rắc tai họa khắp nơi. Nhưng oái oăm thay, mưu sâu chẳng gặp vận may — đất Việt không dễ khuất phục.

Đêm rạng ngày 20 tháng Giêng năm Giáp Thìn (1785), dưới ánh trăng mờ, lưỡi gươm Tây Sơn đã vẽ nên thiên anh hùng ca chấn động tại khúc sông Rạch Gầm – Xoài Mút. Nguyễn Huệ – thiên tài quân sự thời ấy – khéo léo bố trí mai phục, dùng hỏa công, pháo lực và thủy chiến hợp đồng mà thiêu rụi mộng bá đồ của quân Xiêm ngay trên đất Việt. Hai vạn quân Xiêm như rắn vào rọ, bỏ xác nơi sông nước, thuyền giặc hóa tro tàn.

Trận Rạch Gầm – Xoài Mút: Tây Sơn diệt binh Xiêm năm 1785.

Chiêu Tăng, Chiêu Sương tháo chạy trong nhục nhã, còn Nguyễn Ánh – kẻ mang tiếng cõng rắn cắn gà nhà – chỉ kịp vơ vội thân xác trốn ra đảo Thổ Chu, rồi lưu vong sang Xiêm trong cảnh thân cô thế cô. Một phen cầu viện tưởng vẫy vùng cờ vàng, ai ngờ thành vết nhơ lịch sử, khiến hậu thế nhắc mãi không thôi.

Trận đánh ấy không chỉ là khúc khải hoàn của lòng dân đất Việt, mà còn là cái giá máu thịt phải trả cho hạ sách rước giặc vào nhà. Bài học đau thương ấy đã khắc lên bia đá sử xanh: rằng độc lập là gốc, tự cường là nền – cầu ngoại cứu thân, ắt sẽ gieo mầm di họa.

Cái nhìn hậu thế: Phản bội hay hành động bất đắc dĩ?

Từ lớp bụi thời gian vọng về, cái tên Nguyễn Ánh luôn là dấu hỏi lớn trong trang sử dân tộc.

Có kẻ bênh vực cho rằng ông hành động trong cảnh tuyệt lộ, bị truy cùng diệt tận nên đành “mượn đao diệt địch”, xem việc cầu viện Xiêm La là nước cờ bất đắc dĩ để giành lại cơ đồ. Nhưng cũng không ít người, từ sử gia tiền bối đến trí thức hậu thế, đã không ngần ngại khẳng định: Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà, là kẻ dẫm đạp lên nghĩa đồng bào, đem vận mệnh giang sơn đánh đổi lấy ngai vàng dòng tộc.

Sử gia Phan Huy Lê từng thẳng thắn gọi việc cầu cứu Xiêm là “con đường phản dân tộc”, là hành vi rước voi về giày mả tổ. Quả thật, hậu quả từ cuộc can thiệp của quân Xiêm không chỉ là xác dân phơi trắng đồng, làng mạc tiêu điều, mà còn là vết thương sâu trong tâm khảm quốc dân – một vết thương của sự phản trắc, của đau thương sinh ra từ chính người trong nhà.

Nguyễn Ánh với vết nhơ lịch sử: “cõng rắn cắn gà nhà” không dễ xóa nhòa.

Sau khi giành được ngai vàng và xưng đế hiệu Gia Long, Nguyễn Ánh định đô ở Phú Xuân – nơi mà nhiều người cho là địa thế bất lợi về quân sự, dân cư thưa thớt, xa rời gốc rễ Bắc Hà – vùng đất bao đời sản sinh anh hùng cứu quốc. Lựa chọn này trong mắt hậu thế lại một lần nữa thể hiện cái nhìn thiển cận, xa rời đại cục, như thể lại bỏ gốc lấy ngọn, mất căn mất rễ.

Dù thời thế có bào chữa hay lịch sử có mờ nhòe theo năm tháng, nhưng vết nhơ “cõng rắn cắn gà nhà” vẫn mãi là dấu ấn khó gột. Đối với dân tộc đã bao đời giữ nước bằng máu và lửa, hành vi ấy không thể coi là chuyện của riêng triều đại nào, mà là một bài học nhức nhối cho muôn đời sau.

Kết luận: Một bài học xương máu về giữ nước

Lịch sử không chỉ là chuỗi sự kiện đã qua, mà còn là tấm gương phản chiếu nhân tâm và vận nước. Từ câu chuyện vua Nguyễn Ánh cõng rắn cắn gà nhà, hậu thế không chỉ nhìn thấy một vị chúa lưu vong từng lặn lội khắp phương Nam, mà còn thấy rõ hệ lụy khôn lường của việc dựa vào ngoại bang để tranh đoạt vương quyền.

Cái giá phải trả không đơn thuần là máu xương, mà còn là danh dự dân tộc bị hoen ố, là bài học cay đắng về việc đánh đổi chủ quyền lấy ngai vàng. Nguyễn Ánh có thể đã giành lại được ngai báu, nhưng cũng chính tay ông đã mở cánh cửa cho ngoại binh tàn phá quê hương, gieo rắc oán hờn giữa lòng đồng bào.

Câu chuyện ấy, dù có biện minh bằng thời cuộc hay thế yếu, vẫn luôn là lời cảnh tỉnh đanh thép cho các thế hệ mai sau: Rằng, giang sơn này phải do chính người Việt bảo vệ. Rằng, không một thế lực ngoại bang nào giúp không mà không đòi nợ. Và rằng, cõng rắn cắn gà nhà, rốt cuộc, chỉ để lại sự khinh bỉ từ dân tộc và những trang sử đầy tiếc nuối.