Triều đại nhà Chu – Triều đại dài nhất lịch sử Trung Quốc cổ đại
Triều đại nhà Chu không chỉ là triều đại dài nhất trong lịch sử Trung Quốc cổ đại mà còn mang đến những thay đổi lớn về chính trị, quân sự và văn hóa. Vậy điều gì đã giúp nhà Chu duy trì quyền lực lâu dài như vậy? Những bí mật nào ẩn sau sự phát triển hùng mạnh của triều đại này?
Cùng khám phá những dấu mốc quan trọng và những nhân vật lịch sử đã làm nên một trong những thời kỳ huy hoàng nhất của Trung Hoa.
Triều đại nhà Chu tồn tại bao nhiêu năm?
Triều đại nhà Chu Trung Quốc kéo dài hơn cả thời Thương và tồn tại trong 790 năm, từ khoảng năm 1027 TCN cho đến năm 256 TCN cho đến khi bị nhà Tần tiêu diệt. Lịch sử nhà Chu Trung Quốc trải qua 37 đời vua.
Triều đại nhà Chu tồn tại 790 năm từ khoảng năm 1027 TCN cho đến năm 256 TCN
Những dấu ấn quan trọng trong triều đại nhà Chu
Nhà Chu được chia thành hai giai đoạn chính: Tây Chu (1046-771 TCN) và Đông Chu (770-256 TCN).
Triều đại này được thành lập bởi Chu Vũ Vương với kinh đô ban đầu đặt tại Cảo Kinh (nay là Tây An, Thiểm Tây).
Năm 771 TCN, Cảo Kinh thất thủ, đánh dấu sự sụp đổ của Tây Chu.
Đến năm 770 TCN, vua Chu Bình dời đô về phía đông, chuyển kinh đô về Chu (nay là Lạc Dương, Hà Nam), mở ra thời kỳ Đông Chu. Thời kỳ này được chia thành hai giai đoạn chính: Xuân Thu và Chiến Quốc với tam triều Tấn đóng vai trò quan trọng trong các biến động chính trị.
Về chính trị
Chu Vũ Vương là vị thiên tử đầu tiên của triều đại nhà Chu. Sau khi dời đô về Cảo (hiện thuộc Tây Bắc Tây An, tỉnh Thiểm Tây), ông đã dẫn đại quân tiêu diệt nhà Thương và sáng lập nên triều đại nhà Chu.
Tuy nhiên, sau khi triều đại được thành lập chưa lâu, Vũ Vương qua đời và mọi việc trong triều đều được Chu Công Đán đảm nhiệm. Sau khi ổn định triều chính, Chu Công dẫn quân đi chinh phạt và dẹp loạn.
Dưới sự điều hành của Chu Công, nhiều chính sách cải cách quan trọng đã được thực thi như giữ vững chế độ phong kiến, cải cách tôn giáo và lập lại trật tự xã hội, giúp nền văn minh nhà Chu phát triển mạnh mẽ.
Nhờ công lao lớn, ông được tôn vinh là một trong “ba ông thánh của nhà Chu” cùng Văn Vương và Vũ Vương, thời này còn gọi là “Thành Khang chi trị”.
Những cải cách nổi bật như Tỉnh Điền chế, Tông pháp chế, Quốc dã chế và Lễ nhạc cũng đã đánh dấu đặc điểm chính yếu của thời đại nhà Chu.
Về kinh tế
Kinh tế và dân số trong thời kỳ Xuân Thu, nửa sau của nhà Chu, phát triển mạnh mẽ. Sự phát triển này dẫn đến những cuộc tranh giành quyền lực và quyền bá chủ giữa các chư hầu, khiến tình hình xã hội trở nên phức tạp.
Nông nghiệp cũng đạt được nhiều thành tựu với sự phổ biến của công cụ sắt, việc sử dụng trâu kéo cày và phát triển chăn nuôi, trồng trọt.
Về văn hóa
Thời kỳ nhà Chu là thời kỳ của những triết gia và tư tưởng lớn. Nổi bật nhất là Khổng Tử, nhà tư tưởng và giáo dục vĩ đại, người sáng lập Nho giáo, có ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử tư tưởng Trung Quốc. Bên cạnh đó, còn có các tư tưởng gia lớn khác như Lão Tử, Trang Tử, Liệt Tử của Đạo giáo, Hàn Phi của Pháp gia và Mặc Tử của Mặc gia.
Các trường phái tư tưởng này không chỉ thúc đẩy sự phát triển về kinh tế, xã hội mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng và đời sống của người dân Trung Quốc, góp phần xây dựng nền văn hóa vĩ đại vẫn còn giá trị cho đến ngày nay.
Khổng Tử – Nhà tư tưởng và giáo dục vĩ đại, người sáng lập Nho giáo
Về quân sự
Trong thời kỳ Chiến Quốc, cục diện đất nước thay đổi hoàn toàn khi nhiều nước chư hầu nhỏ và vừa bị thôn tính, chỉ còn lại 7 nước lớn là Tề – Sở – Hàn – Yên – Ngụy – Triệu – Tần. Đây là những chư hầu chính yếu trong giai đoạn này của lịch sử Trung Quốc.
Mặc dù chiến tranh diễn ra liên miên, nhưng thời kỳ Chiến Quốc vẫn không ảnh hưởng quá nhiều đến sự phát triển văn hóa cổ đại của Trung Quốc.
Đến năm 230 TCN, Tần Thủy Hoàng bắt đầu chiến dịch chinh phạt các nước chư hầu, tiêu diệt 6 nước trong vòng 6 năm. Cuối cùng, ông đã thống nhất toàn bộ đất nước, chấm dứt gần 600 năm chia rẽ và đưa Trung Quốc vào một thời kỳ thống nhất dưới triều đại nhà Tần. Đây là một trong những thành tựu lớn nhất của Tần Thủy Hoàng.
Triều đại nhà Chu với gần 800 năm tồn tại đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Trung Quốc. Không chỉ bởi chiều dài thời gian trị vì mà còn nhờ vào những cải cách chính trị, sự phát triển quân sự và sự hình thành những tư tưởng triết học có ảnh hưởng đến tận ngày nay. Đây thực sự là một giai đoạn vàng son của văn hóa Trung Hoa, đóng vai trò nền tảng cho sự phát triển của các triều đại sau này.
