Bí ẩn binh đoàn La Mã lưu lạc 8.000 Km đến Trung Quốc
Một binh đoàn La Mã hùng mạnh thảm bại trong trận Carrhae, để rồi lưu lạc hàng ngàn km đến vùng đất xa lạ ở Trung Quốc. Liệu đây chỉ là huyền thoại hay sự thật lịch sử về sự kết nối bất ngờ giữa hai nền văn minh cách biệt?
Hành trình mở rộng lãnh thổ của binh đoàn La Mã
Trong thế kỷ I trước Công Nguyên, La Mã nổi lên như một đế chế mạnh mẽ, không ngừng mở rộng lãnh thổ qua các chiến dịch quân sự khắp châu Âu, Bắc Phi và Trung Đông.
Hành trình mở rộng lãnh thổ của binh đoàn La Mã ghi dấu sự bành trướng quyền lực, văn hóa và quân sự vĩ đại.
Năm 53 trước Công Nguyên, Marcus Licinius Crassus, một trong những nhân vật giàu có và quyền lực nhất La Mã, quyết định thực hiện chiến dịch quân sự nhằm vào Parthia (Iran hiện nay).
Marcus, được xem là một trong ba thành viên tam hùng của đế quốc La Mã thời đó, đã tự ý khởi xướng chiến dịch mà không thông qua nghị viện. Đây là quyết định đầy tham vọng nhưng cũng chứa đựng rủi ro. Parthia, với lực lượng kỵ binh tinh nhuệ và cung thủ tài giỏi, nhanh chóng chứng tỏ họ không phải là đối thủ dễ bị khuất phục.
Thảm bại tại trận Carrhae
Quân La Mã dưới sự chỉ huy của Marcus tiến đến Harran, nay thuộc Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, nơi họ đối đầu với quân Parthia do tướng Surena chỉ huy. Cuộc chiến tại Carrhae diễn ra vào tháng 5 năm 53 trước Công Nguyên, trở thành một trong những thất bại quân sự lớn nhất lịch sử La Mã.
Ban đầu, Marcus bố trí đội hình theo chiến thuật truyền thống, nhưng khi vượt sông, đội quân bị chia nhỏ và tập trung thành các cụm hình vuông, mất đi sự linh hoạt. Tướng Surena, bằng chiến thuật khôn ngoan, đã giấu kín kỵ binh và dẫn dụ quân La Mã vào thế trận bất lợi.
Thảm bại tại trận Carrhae (53 TCN) đánh dấu thất bại nặng nề của La Mã trước người Parthia, mất hơn 20.000 lính.
Khi kỵ binh Parthia xuất hiện, họ phối hợp cùng cung thủ, liên tục bắn tên khiến đội hình La Mã rối loạn. Trong tình thế nguy cấp, Marcus lệnh cho con trai Publius chỉ huy 4.000 quân tấn công nghi binh, nhưng đội quân này nhanh chóng bị bao vây và tiêu diệt.
Cuối cùng, quân đội La Mã chịu tổn thất nặng nề: 3/4 binh đoàn bị xóa sổ, Marcus thiệt mạng, và 10.000 lính sống sót bị bắt làm tù binh.
Hành trình lưu lạc đến phương Đông
Người Parthia thường bắt tù binh cải tạo thành lính biên phòng để bảo vệ các khu vực biên giới xa xôi. Quân La Mã sống sót bị đưa đến phía đông Parthia, nơi họ phải làm quen với cuộc sống tha hương, cách xa quê nhà hàng ngàn km.
Vài năm sau, Parthia xảy ra xung đột với Trung Quốc tại Taraz, nay thuộc Kazakhstan. Trong cuộc đụng độ này, nhiều binh sĩ Parthia gồm cả tù binh La Mã đã đào ngũ sang Trung Hoa.
Người La Mã và ngôi làng Liqian
Nhà Hán thời đó đang ở đỉnh cao quyền lực, liên tục mở rộng lãnh thổ về phía Tây. Nhờ tài năng chiến đấu và kỹ thuật xây dựng, người La Mã được giao nhiệm vụ canh giữ thị trấn Liqian, nằm ở biên giới Trung Quốc – Tây Tạng.
Liqian trở thành nơi sinh sống của khoảng 1.000 người La Mã. Họ xây dựng các pháo đài kiên cố mang phong cách Địa Trung Hải, điều hiếm gặp tại châu Á thời đó. Theo nghiên cứu ADN, 50% cư dân hiện tại của Liqian có tổ tiên là người châu Âu, với đặc điểm da trắng, mắt xanh và vóc dáng cao lớn.
Người dân địa phương tự hào với nguồn gốc của mình, thường tổ chức lễ hội La Mã và thờ bò đực – linh vật đặc trưng của binh đoàn La Mã. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu hiện đại nghi ngờ câu chuyện này.
Một thành phố được quân đoàn La Mã thành lập ở Trung Quốc
Một số nhà sử học cho rằng ADN châu Âu tại Liqian có thể đến từ các thương nhân Con đường Tơ lụa, thay vì binh lính La Mã. Bên cạnh đó, các cuộc khai quật khảo cổ tại Liqian chưa tìm thấy hiện vật cụ thể nào của người La Mã như đồng xu hay vũ khí.
Dù vậy, giả thuyết về binh đoàn La Mã thất trận tại Carrhae và hành trình lưu lạc 8.000 km đến Trung Quốc vẫn là một câu chuyện đầy hấp dẫn.
Câu chuyện về binh đoàn La Mã lưu lạc đến Trung Quốc không chỉ cho thấy sự kết nối giữa các nền văn minh cổ đại mà còn làm nổi bật những bí ẩn chưa được giải đáp của lịch sử nhân loại. Nếu được chứng minh, đây sẽ là một trong những hành trình đáng kinh ngạc nhất, minh chứng cho sự giao thoa giữa Đông và Tây từ hơn 2.000 năm trước.
