Các triều đại phong kiến phương Bắc Việt Nam xâm lược nước ta
Lịch sử Việt Nam trải qua hàng nghìn năm đấu tranh chống lại sự đô hộ và xâm lược từ các triều đại phong kiến phương Bắc. Từ thời kỳ Bắc thuộc kéo dài hơn một nghìn năm, đến những cuộc xâm lược của nhà Tống, Nguyên, Minh và Thanh, dân tộc Việt Nam luôn đứng lên bảo vệ độc lập và toàn vẹn lãnh thổ. Cùng khám phá các triều đại phương Bắc đã có tác động và ảnh hưởng như thế nào đến Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.
Các triều đại phong kiến phương Bắc Việt Nam thời kỳ 1000 năm Bắc thuộc
Nhà Tần (221 TCN – 206 TCN) – Thời kỳ trước Bắc thuộc
Vào năm 214 TCN, nhà Tần dưới thời Tần Thủy Hoàng đã mở cuộc xâm lược Âu Lạc, lãnh thổ của người Việt. Đây là sự kiện mở đầu cho hàng nghìn năm xung đột giữa các triều đại phong kiến phương Bắc và vùng đất Việt.
Dù An Dương Vương đã cố gắng kháng cự, quân Tần vẫn giành được thắng lợi, thiết lập ách thống trị ban đầu tại khu vực này. Mặc dù sự chiếm đóng của nhà Tần không kéo dài nhưng nó đã để lại nhiều ảnh hưởng về văn hóa và hành chính, mở đường cho sự thâm nhập của văn hóa Hán vào đất Việt sau này.
Thời kỳ Bắc thuộc lần thứ nhất (111 TCN – 39 SCN) – Nhà Hán (111 TCN – 220 SCN)
Năm 111 TCN, sau khi nhà Triệu bị nhà Hán đánh bại, Việt Nam chính thức rơi vào thời kỳ đô hộ của Trung Quốc. Dưới sự cai trị của nhà Hán, người Việt bị chia thành các quận huyện, chịu sự giám sát chặt chẽ của quan lại Hán.
Triều đình nhà Hán áp dụng chính sách đồng hóa văn hóa, ngôn ngữ và phong tục, bắt buộc người Việt phải tuân theo các luật lệ của người Hán.
Tuy nhiên, sự áp bức về kinh tế và chính trị đã dẫn đến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng vào năm 40 SCN.
Khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 4 – SCN
Sau khi giành được thắng lợi và tự xưng vương, Hai Bà Trưng đã lãnh đạo Việt Nam trong một thời gian ngắn, nhưng cuộc kháng chiến đã bị quân Hán đánh bại vào năm 43 SCN. Đây là cuộc khởi nghĩa đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, biểu tượng cho tinh thần chống ngoại xâm mạnh mẽ.
Thời kỳ Bắc thuộc lần hai (43 SCN – 544 SCN) – Nhà Đông Hán và nhà Tùy
Sau khi Hai Bà Trưng thất bại, nhà Đông Hán tiếp tục cai trị Việt Nam với sự áp đặt mạnh mẽ về văn hóa, chính trị và kinh tế. Thời kỳ này kéo dài qua nhiều triều đại phương Bắc như Đông Hán và Tùy, khi chính quyền đô hộ không ngừng bóc lột tài nguyên và nhân lực của Việt Nam.
Mặc dù các cuộc khởi nghĩa nổ ra khắp nơi, như khởi nghĩa Bà Triệu (248 SCN) nhưng hầu hết đều thất bại trước sức mạnh của triều đình Trung Quốc. Tuy nhiên, tinh thần kháng chiến vẫn được nuôi dưỡng, chờ đợi thời cơ thích hợp để bùng nổ.
Thời kỳ Bắc thuộc lần ba (602 – 938) – Nhà Đường (618 – 907)
Nhà Đường tiếp tục duy trì sự đô hộ tại Việt Nam và thiết lập một hệ thống cai trị chặt chẽ. Triều đình nhà Đường đưa ra nhiều chính sách hà khắc, bóc lột tài nguyên và áp đặt văn hóa Hán sâu rộng hơn. Trong thời kỳ này văn hóa, Nho giáo và chữ Hán bắt đầu thâm nhập mạnh mẽ vào xã hội Việt Nam.
Các cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan (722) và Phùng Hưng (766) tuy không thành công nhưng vẫn là những dấu mốc quan trọng trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
Tuy nhiên, chính sự khủng hoảng nội bộ của nhà Đường đã tạo cơ hội cho người Việt giành lại quyền kiểm soát. Đến năm 938, Ngô Quyền đã lãnh đạo cuộc kháng chiến thành công, đánh bại quân Nam Hán trong trận Bạch Đằng lịch sử, chấm dứt hơn 1.000 năm Bắc thuộc.
Các triều đại phong kiến phương Bắc sau thời kỳ độc lập
Mặc dù đã giành lại độc lập, Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều cuộc xâm lược từ các triều đại phong kiến phương Bắc.
Nhà Tống (960 – 1279)
Nhà Tống đã hai lần đưa quân xâm lược Đại Cồ Việt với cuộc chiến đầu tiên diễn ra vào năm 980 – 981 dưới thời Lê Hoàn. Vua Lê Hoàn đã đánh bại quân Tống trong trận Bình Lỗ, giữ vững độc lập cho Đại Cồ Việt.
Cuộc xâm lược thứ hai dưới thời Lý Thường Kiệt (1075 – 1077) cũng thất bại, khi quân dân Đại Việt tấn công mạnh mẽ và đánh tan quân Tống trên phòng tuyến sông Như Nguyệt.
Sơ đồ sông Như Nguyệt
Nhà Nguyên (1271 – 1368)
Nhà Nguyên, một trong những đế chế hùng mạnh nhất thời kỳ này đã ba lần tấn công Đại Việt (năm 1258, năm 1285 và giai đoạn 1287 – 1288).
Tuy nhiên, với sự lãnh đạo của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, quân dân Đại Việt đã đánh bại quân Nguyên trong cả ba lần xâm lược. Trận chiến Bạch Đằng năm 1288, khi quân Nguyên bị tiêu diệt hoàn toàn, là minh chứng cho sức mạnh và chiến thuật xuất sắc của người Việt.
Nhà Minh (1368 – 1644)
Năm 1407, nhà Minh chiếm Đại Việt dưới danh nghĩa chống lại nhà Hồ, gây ra một thời kỳ đô hộ tàn bạo. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi đã thành công, khi ông đánh bại quân Minh vào năm 1428, thiết lập nhà Hậu Lê và phục hồi độc lập cho Đại Việt.
Nhà Thanh (1644 – 1911)
Nhà Thanh cũng có sự can thiệp quân sự vào Đại Việt trong cuộc chiến giữa Tây Sơn và nhà Lê. Năm 1789, vua Quang Trung đã lãnh đạo quân Tây Sơn đánh bại quân Thanh trong trận Ngọc Hồi – Đống Đa, kết thúc tham vọng của nhà Thanh trong việc xâm chiếm Đại Việt.
Lịch sử các triều đại phong kiến phương Bắc để lại dấu ấn mạnh mẽ trong lịch sử Việt Nam, từ những cuộc xâm lược kéo dài hàng nghìn năm đến những ảnh hưởng sâu sắc về văn hóa, ngôn ngữ và chính trị. Tuy nhiên, qua các cuộc kháng chiến bền bỉ, dân tộc Việt Nam đã không ngừng đấu tranh để bảo vệ nền độc lập và chủ quyền.
Những cuộc chiến chống quân Tống – Nguyên – Minh – Thanh là minh chứng rõ ràng cho tinh thần quyết tâm, lòng dũng cảm và sự sáng suốt trong chiến lược của người Việt. Việc hiểu rõ lịch sử đấu tranh chống các triều đại phong kiến phương Bắc không chỉ giúp chúng ta ghi nhớ công lao của cha ông, mà còn tiếp nối truyền thống giữ nước vững vàng cho thế hệ mai sau.
