Cyrus Đại Đế – Người kiến tạo hiến chương nhân quyền đầu tiên

Trụ Cyrus được coi là văn bản nhân quyền đầu tiên trong lịch sử nhân loại, xuất hiện từ thời cổ đại vào năm 539 TCN, tức cách đây khoảng 2.500 năm. Tác phẩm vĩ đại này được tạo ra bởi Cyrus Đại đế.

Cyrus Đại Đế là ai?

Cyrus Đại Đế (khoảng 600 TCN – 530 TCN) là người sáng lập Đế chế Achaemenid (Ba Tư) và được coi là một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất lịch sử cổ đại. Ông nổi bật với tài năng quân sự xuất chúng, chính sách cai trị nhân từ và việc tạo ra Trụ Cyrus – văn bản được xem là hiến chương nhân quyền đầu tiên trên thế giới.

Cyrus Đại Đế - Người sáng lập Đế chế Ba Tư

Cyrus Đại Đế – Người sáng lập Đế chế Ba Tư

Dưới sự lãnh đạo của ông, Đế chế Ba Tư trở thành một trong những đế chế lớn nhất và hùng mạnh nhất thời bấy giờ, với tầm ảnh hưởng sâu rộng về chính trị, văn hóa và tư tưởng.

Babylon huy hoàng

Babylon, một trong những trung tâm văn minh cổ đại quan trọng nhất, tọa lạc tại vùng đồng bằng Lưỡng Hà, nay thuộc lãnh thổ Iraq.

Dưới thời vua Nebuchadnezzar II (khoảng năm 630 TCN – 561 TCN), Babylon đạt đến đỉnh cao thịnh vượng. Thành phố này không chỉ hùng mạnh về quân sự, đánh bại Ai Cập và chiếm đóng Syria mà còn nổi tiếng với những công trình kiến trúc kỳ vĩ, trong đó có Vườn treo Babylon – một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại.

Hệ thống phòng thủ của Babylon được thiết kế chắc chắn với hai lớp tường thành và các hào nước tận dụng dòng chảy của sông Euphrates. Thành phố lớn này gây ấn tượng mạnh đến mức hơn 100 năm sau, nhà sử học Hy Lạp Herodotus – “cha đẻ của lịch sử” – vẫn ngợi ca đây là thành phố lộng lẫy nhất thế giới.

Chợ mua vợ tại Babylon

Chợ mua vợ tại Babylon

Tuy nhiên, sự thịnh vượng của Babylon cũng đi kèm với những khía cạnh đen tối. Vua Nebuchadnezzar II từng phá hủy Jerusalem, bắt người Do Thái làm nô lệ và đối xử tàn bạo với họ. Trong khi đó, lối sống buông thả, xa hoa và tha hóa đạo đức tại thành phố này đã để lại những hệ lụy sâu sắc, ảnh hưởng đến cả khu vực Trung Đông.

Babylon vừa là biểu tượng của sự vĩ đại, vừa là lời nhắc nhở về những hậu quả của sự suy thoái văn hóa và đạo đức trong lịch sử.

Quân Ba Tư chiếm Babylon

Vào thời vua Belshazzar, Babylon vẫn giữ vẻ kiêu hãnh nhưng không có nhiều thay đổi. Năm 539 TCN, vua Cyrus của Ba Tư đưa quân tiến đánh Đế quốc Babylon, nhanh chóng chiếm các thành phố và tiến sát tường thành Babylon.

Vua Belshazzar, tự tin vào hệ thống phòng thủ kiên cố, tổ chức các bữa tiệc xa hoa, phớt lờ mọi cảnh báo. Trong một buổi tiệc, ông lấy đồ thờ bằng vàng bạc từ các đền thờ Do Thái để uống rượu, thể hiện sự ngạo mạn.

Theo truyền thuyết, giữa buổi tiệc, một ngón tay bí ẩn xuất hiện, viết lên tường lời tiên tri rằng Babylon sẽ sụp đổ. Tuy nhiên, Belshazzar không hề cảnh giác.

Belshazzar nhìn thấy chữ viết trên tường thành tiên đoán về việc Babylon bị diệt vong. Bạn đang sao chép nội dung của Trí Thức VN. Nếu là cá nhân sử dụng, vui lòng ghi rõ nguồn trithucvn2.net. Nếu là website, kênh truyền thông, vui lòng chỉ sử dụng nội dung khi có sự cho phép của Trí Thức VN.

Belshazzar nhìn thấy chữ viết trên tường thành tiên đoán về việc Babylon bị diệt vong.

Quân Ba Tư, sau khi dò xét các tuyến phòng thủ, phát hiện một đoạn sông và hào bảo vệ thành đã cạn nước. Lợi dụng đêm tối, họ lặng lẽ tiến qua đoạn này, bất ngờ xuất hiện trước cổng thành chưa đóng. Với sự bất mãn trong nội bộ quân đội Babylon, Cyrus Đại Đế đã thuyết phục được họ đầu hàng mà không phải giao tranh đẫm máu.

Vua Cyrus chiếm thành mà không gây thương vong lớn, chỉ xử tử Belshazzar. Đế quốc Babylon lẫy lừng nhanh chóng sụp đổ, đánh dấu chiến thắng vẻ vang của Cyrus và quân đội Ba Tư.

Hiến chương nhân quyền đầu tiên trên thế giới

Cyrus Đại Đế được ghi nhận không chỉ bởi tài năng lãnh đạo mà còn bởi lòng nhân từ với dân chúng và nô lệ, đặc biệt là người Do Thái. Ông trả tự do cho tất cả các nô lệ, cho phép người Do Thái và những người bị bắt làm nô lệ được tự do trở về quê hương hoặc chọn ở lại.

Khoảng 40.000 người Do Thái đã được tổ chức trở về Jerusalem an toàn. Cyrus thậm chí còn ra lệnh khôi phục các đền thờ của người Do Thái bị phá hủy trước đó bởi quân Babylon.

Cyrus đã ghi lại những quy tắc và giá trị nhân đạo của mình trên “Trụ Cyrus”, trong đó có bốn thông điệp quan trọng:

  • Tôn trọng văn hóa và tín ngưỡng: Các dân tộc được bảo vệ khỏi sự áp bức và bất kỳ thống đốc nào gây tổn thương đều bị xử lý nghiêm.
  • Xóa bỏ chế độ nô lệ: Việc buôn bán nô lệ bị nghiêm cấm và cần được loại bỏ trên toàn thế giới.
  • Bảo vệ người bị áp bức: Bất cứ ai bị ngược đãi sẽ được hỗ trợ và quyền lợi của họ được khôi phục.
  • Quyền tự do cá nhân: Mọi người đều có quyền sống, hành động theo ý mình miễn không xâm phạm quyền lợi của người khác.

Những nguyên tắc này được khắc trên trụ đất nung – Trụ Cyrus – và được viết bằng tiếng Akkad. Đây được coi là Hiến chương nhân quyền đầu tiên trên thế giới, được dịch ra 6 ngôn ngữ và phổ biến rộng rãi, trở thành một tuyên ngôn nhân quyền phổ quát, biểu tượng của lòng nhân đạo và công lý.

Đế quốc Achaemenes của người Ba Tư vào giai đoạn đỉnh cao. Bạn đang sao chép nội dung của Trí Thức VN. Nếu là cá nhân sử dụng, vui lòng ghi rõ nguồn trithucvn2.net. Nếu là website, kênh truyền thông, vui lòng chỉ sử dụng nội dung khi có sự cho phép của Trí Thức VN.

Đế quốc Achaemenes của người Ba Tư vào giai đoạn đỉnh cao.

Mở rộng đế quốc và lan tỏa uy danh

Cyrus Đại Đế không chỉ chinh phục lãnh thổ mà còn lan truyền câu chuyện về sự khoan dung và lãnh đạo nhân từ vượt qua biên giới. Nhờ danh tiếng vang xa, ông dễ dàng tiến quân vào bán đảo Ả Rập và vùng Levant, nơi dân chúng nhanh chóng quy phục. Dù không trực tiếp tấn công Ai Cập, các khu vực biên giới Ai Cập cũng sẵn lòng quy thuận ông vào năm 553 TCN.

Khi trở về kinh đô, Cyrus quản lý một đế quốc rộng lớn trong cảnh thái bình và thịnh trị. Ông kết thúc triều đại Babylon, được người đời ca ngợi là vị vua giải phóng, tôn trọng tín ngưỡng và các giá trị nhân đạo. Bộ nguyên tắc do ông ban hành khắc trên “Trụ Cyrus” được xem là Hiến chương nhân quyền đầu tiên trên thế giới.

Sự sụp đổ nhanh chóng của đế chế Babylon không chỉ là câu chuyện về quân sự mà còn là bài học đạo đức. Đạo đức băng hoại, sự phỉ báng Thần linh và đàn áp tín ngưỡng đã dẫn đến sự suy vong của một cường quốc lừng lẫy. Ngược lại, tín Thần và lòng khoan dung của Cyrus lại trở thành nền tảng cho một đế chế thịnh vượng và bền vững.