Hồi giáo Sunni và Shia: Những điểm tương đồng và khác biệt

Khi nhắc đến Hồi giáo, nhiều người có thể hình dung về một tôn giáo thống nhất. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong lòng Hồi giáo còn tồn tại hai nhánh chính là Hồi giáo Sunni và Shia với những đặc trưng riêng biệt. Vậy, điểm chung gắn kết và sự khác biệt phân tách họ là gì? 

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin giải mã bí ẩn, làm sáng tỏ những tương đồng và khác biệt giữa hai nhánh lớn của Hồi giáo này.

Nguồn gốc của hồi giáo Shia và Sunni

Hồi giáo Shia và Sunni là hai nhánh chính của đạo Hồi với sự khác biệt lớn trong lịch sử và tín ngưỡng. Sự phân chia này bắt nguồn từ một tranh cãi chính trị và tôn giáo về người kế vị của Nhà tiên tri Muhammad sau khi ông qua đời vào năm 632.

Nguồn gốc của hồi giáo Shia và Sunni

Hồi giáo Shia và Sunni xuất phát từ sự khác biệt về quyền kế vị sau cái chết của Prophet Muhammad.

Nguồn gốc của Hồi giáo Sunni

Nhánh Sunni phát triển từ những người tin rằng sau khi Muhammad qua đời, người kế vị phải được chọn bởi cộng đồng tín đồ Hồi giáo (Ummah), mà không dựa vào huyết thống. Họ tin rằng Abu Bakr, người bạn thân và là người đầu tiên trong những người theo Muhammad, là người xứng đáng nhất để trở thành Caliph (người lãnh đạo tôn giáo và chính trị của cộng đồng). Abu Bakr đã trở thành Caliph đầu tiên.

Những người theo quan điểm này là Sunni và họ tin vào việc duy trì các nguyên tắc chính trị và tôn giáo của cộng đồng dựa trên sự đồng thuận của đại đa số.

Nguồn gốc của Hồi giáo Shia

Nhánh Shia bắt nguồn từ những người tin rằng người kế vị của Muhammad phải là Ali, con rể và cháu của ông. Những người này cho rằng chỉ có những người trong dòng dõi của Muhammad mới có quyền lãnh đạo cộng đồng.

Ali, người đã trở thành Caliph thứ tư, là người được tín đồ Shia tôn thờ như người kế vị hợp pháp của Muhammad. Những người ủng hộ Ali và dòng dõi của ông (Ahl al-Bayt) trở thành nhóm Shia.

Sự chia rẽ này trở nên sâu sắc hơn khi Ali bị ám sát và sự kế vị tiếp theo dẫn đến nhiều cuộc xung đột, bao gồm cả trận chiến Karbala vào năm 680, khi Ali’s con trai, Husayn, bị giết trong một trận chiến với quân đội của Caliph Umayyad. Đây là sự kiện quan trọng trong lịch sử Shia và vẫn được kỷ niệm mỗi năm trong lễ Ashura.

Điểm tương đồng của Hồi giáo dòng Sunni và Shia

Có một số điểm tương đồng giữa đạo Hồi Sunni và Shia vì cả hai đều là các nhánh chính của đạo Hồi và chia sẻ nhiều niềm tin và thực hành cơ bản.

Điểm tương đồng của hồi giáo dòng Sunni và Shia

Cả Sunni và Shia đều tuân theo đạo Hồi, tôn thờ Allah, coi Kinh Qur’an là nguồn gốc pháp lý chính và tin vào các cột trụ của đạo Hồi.

  • Cả Sunni và Shia đều thừa nhận sự duy nhất của Allah và tuân theo niềm tin về một Thượng Đế toàn năng.
  • Cả hai nhánh đều coi Kinh Qur’an là sách thánh và là nguồn tài liệu chủ yếu trong việc hướng dẫn đức tin và hành động của người Hồi giáo.
  • Cả Sunni và Shia đều tin vào các tiên tri, trong đó Prophet Muhammad là người cuối cùng và được coi là Sứ giả cuối cùng của Allah.
  • Cả hai dòng đều công nhận và thực hành các nghĩa vụ cơ bản của Hồi giáo, bao gồm Shahada (tuyên xưng đức tin), Salat (cầu nguyện), Zakat (đóng góp từ thiện), Sawm (nhịn ăn trong tháng Ramadan) và Hajj (hành hương tới Mecca).
  • Cả hai dòng đều tôn trọng và kính trọng các Sahabah, mặc dù Shia đặc biệt coi các Imam (con cháu của Prophet Muhammad, đặc biệt là Ali và những người kế vị ông) là người lãnh đạo tinh thần và chính trị tối cao.
  • Cả hai dòng đều đặt trọng tâm vào sự đoàn kết của cộng đồng Hồi giáo và việc bảo vệ sự thuần khiết của đức tin.

Sự khác nhau giữa Hồi giáo Sunni và Shia

Đặc điểm Hồi giáo Sunni Hồi giáo Shia
Nguồn gốc lịch sử Tin rằng người kế thừa Prophet Muhammad được chọn qua sự đồng thuận cộng đồng và Abu Bakr là Khalifah đầu tiên. Tin rằng người kế thừa Prophet Muhammad phải là một thành viên trong gia đình của ông, đặc biệt là Ali và các con cháu của ông.
Lãnh đạo tôn giáo Không có lãnh đạo tối cao, các cộng đồng được lãnh đạo bởi các học giả tôn giáo. Có hệ thống Imam, lãnh đạo tinh thần và chính trị hợp pháp phải là con cháu của Prophet Muhammad, đặc biệt là 12 Imam.
Sự tôn kính Imam Không có sự tôn vinh đặc biệt đối với Imam. Tôn vinh Imam như là những người lãnh đạo tinh thần không thể sai lầm.
Các nghi lễ và thực hành tôn giáo Nghi lễ đơn giản, không kỷ niệm Ashura một cách trọng thể. Kỷ niệm Ashura với các nghi lễ trọng thể, tưởng niệm sự hy sinh của Imam Hussein.
Chính quyền và luật pháp Có nhiều trường phái pháp lý (madhhab) như Hanafi, Maliki, Shafi’i, Hanbali. Hệ thống pháp lý riêng biệt (Ja’fari), chú trọng vai trò của Imam trong việc giải thích luật pháp.
Kinh Qur’an và Hadith Chấp nhận các bộ Hadith của các đồng minh của Prophet Muhammad như Sahih Bukhari và Sahih Muslim. Sử dụng bộ Hadith của các học giả Shia, với nguồn chính là các Imam và gia đình của Prophet Muhammad.
Tính chất cộng đồng và quan hệ Là nhóm lớn hơn, chiếm 85-90% cộng đồng Hồi giáo với sự đoàn kết cộng đồng mạnh mẽ. Là nhóm thiểu số (10-15%) nhưng có cộng đồng mạnh mẽ, đặc biệt ở Iran, Iraq và một số quốc gia khác.

Hành trình khám phá sự tương đồng và khác biệt giữa Hồi giáo Sunni và Shia đã mang đến cho chúng ta những hiểu biết sâu sắc về sự đa dạng của một trong những tôn giáo lớn nhất thế giới. Liệu những khác biệt này có thực sự là rào cản hay chỉ là những góc nhìn khác nhau của một đức tin chung? Câu hỏi này vẫn còn bỏ ngỏ và đòi hỏi chúng ta tiếp tục tìm hiểu và suy ngẫm, không chỉ về Hồi giáo mà còn về sự đa dạng của tất cả các tôn giáo và nền văn hóa trên thế giới.

Thần thoại Slavic: Bí ẩn các vị thần và câu chuyện huyền bí