Nguyên Nhân và Hệ Quả Của Cuộc Nội Chiến Mỹ 1861

Nội Chiến Mỹ là một trong những sự kiện lịch sử quan trọng và đầy biến động, đã định hình nên nước Mỹ hiện đại. Cuộc xung đột giữa Liên bang miền Bắc và Liên minh miền Nam không chỉ là cuộc chiến về mặt quân sự mà còn là cuộc chiến về ý thức hệ, chính trị và kinh tế, với trọng tâm là vấn đề nô lệ và quyền lực chính trị giữa các tiểu bang. 

Hãy cùng Carre.edu.vn khám phá nguyên nhân, diễn biến và những hệ quả sâu sắc của cuộc chiến tranh đẫm máu này đối với lịch sử nước Mỹ.

Bối cảnh nước Mỹ trước thềm nội chiến

Về mặt xã hội và chính trị, mặc dù đã giành được độc lập nhiều thập kỷ, nước Mỹ vẫn duy trì chế độ nô lệ tàn bạo từ thời kỳ thuộc địa. Điều này không chỉ cản trở sự phát triển công nghiệp mà còn gây ra những mâu thuẫn sâu sắc giữa các bang miền Bắc và miền Nam, dẫn đến các cuộc đấu tranh bãi nô ngày càng căng thẳng.

Trước thềm nội chiến, nước Mỹ đối mặt với sự chia rẽ sâu sắc giữa miền Bắc và miền Nam về kinh tế, chính trị và xã hội.

Về mặt kinh tế và tài chính, dù trải qua các cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng, nền kinh tế Mỹ vẫn tỏ ra khá ổn định. Tuy nhiên, sự bất đồng sâu sắc về chế độ nô lệ đã tạo ra những vết rạn nứt lớn trong xã hội Mỹ.

Nhận thấy cơ hội này, tư sản châu Âu đã tích cực xâm nhập và gây ảnh hưởng vào tình hình nội bộ của Mỹ. Bằng cách tung tin giả mạo, kích động đối đầu giữa các bang, các thế lực bên ngoài nhằm mục đích làm trầm trọng thêm những mâu thuẫn vốn có, đẩy nước Mỹ đến bờ vực của một cuộc nội chiến và từ đó tăng cường sự phụ thuộc của Mỹ vào kinh tế châu Âu.

Nguyên nhân dẫn đến xung đột giữa miền Bắc và miền Nam Hoa Kỳ

Giữa thế kỷ 19, Hoa Kỳ đã hình thành hai mô hình kinh tế đối lập. Miền Bắc, với nền công nghiệp phát triển, ủng hộ chế độ tự do lao động và tư bản chủ nghĩa. Ngược lại, nền kinh tế miền Nam dựa hoàn toàn vào nông nghiệp quy mô lớn, sử dụng nô lệ da đen để sản xuất các loại cây trồng xuất khẩu.

Sự khác biệt này đã tạo ra những mâu thuẫn sâu sắc về kinh tế, xã hội và chính trị giữa hai miền. Miền Bắc, với tư cách là trung tâm công nghiệp, mong muốn mở rộng thị trường và thống nhất nền kinh tế theo mô hình tư bản chủ nghĩa. Trong khi đó, miền Nam kiên quyết bảo vệ chế độ nô lệ, coi đó là nền tảng của nền kinh tế và lối sống của họ.

Cuộc xung phong dũng cảm của Tướng Kearney trong Trận Chantilly, do Augustus Tholey vẽ. Kearny đã vô tình đi vào phòng tuyến của Liên minh miền Nam và bị giết.

Chính phủ liên bang lúc bấy giờ gặp rất nhiều khó khăn trong việc hòa giải những mâu thuẫn này. Việc can thiệp quá sâu vào vấn đề nô lệ có thể dẫn đến sự chia rẽ sâu sắc hơn và đe dọa sự thống nhất của quốc gia. Bên cạnh đó, các chủ nô miền Nam nắm giữ một quyền lực kinh tế và chính trị đáng kể, khiến bất kỳ chính sách nào chống lại chế độ nô lệ đều vấp phải sự phản đối mạnh mẽ.

Cùng với đó, sự phát triển của chủ nghĩa bãi nô ở miền Bắc càng làm gia tăng căng thẳng giữa hai miền. Các nhà hoạt động chống nô lệ không ngừng kêu gọi chấm dứt chế độ tàn bạo này, trong khi các chủ nô miền Nam lại ra sức bảo vệ quyền lợi của mình.

Cuối cùng, những khác biệt về kinh tế, xã hội và chính trị đã dẫn đến một cuộc đối đầu không thể tránh khỏi giữa miền Bắc và miền Nam. Mối quan hệ giữa hai miền ngày càng xấu đi, và nguy cơ nổ ra xung đột vũ trang trở nên ngày càng hiện hữu.

Quá trình tách biệt và khơi mào cuộc nội chiến Mỹ

Năm 1854, Đảng Cộng hòa được thành lập tại miền Bắc, nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ tầng lớp tư sản. Đảng này đặt mục tiêu bãi bỏ chế độ nô lệ, đối lập trực tiếp với Đảng Dân chủ bảo thủ ở miền Nam.

Tháng 12 năm 1860, Abraham Lincoln, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ. Chiến thắng của Lincoln khiến các bang miền Nam lo sợ chế độ nô lệ của họ sẽ bị đe dọa. Đầu năm 1861, bắt đầu từ South Carolina, 7 bang miền Nam tuyên bố tách khỏi Liên bang và thành lập Liên bang miền Nam.

Tháng 4 năm 1861, cuộc nội chiến chính thức nổ ra khi quân đội Liên bang miền Nam tấn công pháo đài Sumter, một căn cứ của chính phủ liên bang tại South Carolina. Sự kiện này đánh dấu sự bắt đầu của một trong những cuộc xung đột đẫm máu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Những diễn biến chính của cuộc nội chiến Hoa Kỳ

Cuộc nội chiến ở Mỹ là một trong những giai đoạn đen tối nhất trong lịch sử nước Mỹ. Cuộc chiến này đã chia cắt đất nước thành hai miền: Miền Bắc (Liên bang) và Miền Nam (Hợp bang). Dưới đây là những diễn biến chính của cuộc chiến này:

Giai đoạn thắng thế của miền Nam

Sau trận Fort Sumter, Lincoln triệu tập hơn 75.000 binh sĩ, khiến 4 bang miền Nam ly khai (Virginia, Tennessee, North Carolina, Arkansas). Trận Bull Run đầu tiên (21/07/1861) diễn ra tại Virginia, miền Bắc thất bại. Sau đó, miền Nam tiếp tục chủ động tấn công, phá nhiều kế hoạch của Lincoln.

Từ ngày 28-30/08/1862, trận Bull Run thứ hai là thời điểm khó khăn nhất của miền Bắc, khiến Lincoln phải điều chỉnh mục tiêu cuộc chiến, đồng thời miền Nam do tướng Lee dẫn đầu mở rộng tấn công.

Cuộc nội chiến Hoa Kỳ xoay quanh mâu thuẫn giữa miền Bắc và miền Nam về vấn đề nô lệ, dẫn đến hàng loạt trận đánh ác liệt, đỉnh điểm là sự đầu hàng của miền Nam và chấm dứt chế độ nô lệ.

Giai đoạn giành lại thế trận của miền Bắc

– Ngày 14/09/1862, quân miền Nam bị chặn tại rạch Antietam dù không có bên nào thắng lợi.

– Ngày 01/01/1863, Lincoln ban hành Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, biến cuộc chiến thành cuộc chiến giải phóng nô lệ và ngăn các nước châu Âu can thiệp. Điều này cũng làm tăng tinh thần quân miền Bắc.

– Trận Gettysburg (01/07/1863) là bước ngoặt với chiến thắng của miền Bắc, dẹp tan ý định xâm lược của miền Nam.

– Ngày 04/07/1863, miền Bắc kiểm soát sông Mississippi sau chiến thắng tại Vicksburg, chia cắt miền Nam.

– Tháng 05/1864, tướng Grant dẫn quân tiến đến Richmond và Petersburg, bao vây quân miền Nam. Tháng 09/1864, tướng Sherman chiếm Atlanta, giúp miền Bắc củng cố hy vọng chiến thắng và Lincoln tái đắc cử.

– Ngày 31/01/1865, Lincoln tuyên bố bãi bỏ chế độ nô lệ. Ngày 09/04/1865, quân miền Nam đầu hàng tại Appomattox, kết thúc cuộc nội chiến.

Cuộc nội chiến nước Mỹ dưới tác động của các yếu tố bên ngoài và kinh tế

Cuộc Nội chiến Mỹ 1861 không chỉ là cuộc xung đột vũ trang giữa các bang, mà còn là một ván cờ kinh tế phức tạp, bị chi phối bởi các thế lực bên ngoài.

Các tư sản châu Âu, đặc biệt là gia tộc Rothschild, đã tích cực can thiệp vào cuộc chiến bằng cách tài trợ cho miền Nam.

Mục tiêu của họ là khôi phục lại quyền kiểm soát nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là ngành bông, vốn là nguồn nguyên liệu quan trọng cho công nghiệp dệt may của châu Âu. Bằng cách hỗ trợ miền Nam, họ hy vọng sẽ nhanh chóng mở lại các tuyến giao thương bị Liên bang miền Bắc phong tỏa.

Trước sự can thiệp của châu Âu, Tổng thống Abraham Lincoln đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ Nga. Hai quốc gia này có nhiều điểm chung, cả hai đều đối mặt với áp lực từ các tư sản châu Âu và đều đã tiến hành cải cách nông nô. Sự ủng hộ của Nga đã giúp củng cố vị thế của Liên bang miền Bắc.

Để đối phó với việc các tư sản châu Âu thu hồi vàng bạc và gây khó khăn cho nền kinh tế, Lincoln đã quyết định phát hành loại tiền tệ mới gọi là “tiền xanh”. Loại tiền này đã đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của chính phủ và quân đội miền Bắc, giúp nền kinh tế của họ tiếp tục phát triển trong suốt cuộc chiến.

Ảnh hưởng của cuộc nội chiến ở Mỹ

Cuộc Nội chiến Mỹ 1861 đã để lại những hậu quả sâu sắc và lâu dài đối với kinh tế và xã hội Hoa Kỳ. Trên phương diện kinh tế, cuộc chiến đã thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, đồng bộ hóa nền kinh tế tư bản, đặt nền móng cho sự phát triển mạnh mẽ của Hoa Kỳ trong thế kỷ 20.

Tuy nhiên, về mặt xã hội, cuộc nội chiến đã giải quyết một vấn đề nan giải kéo dài từ thời kỳ thuộc địa, đó là chế độ nô lệ. Chiến thắng của miền Bắc đã chấm dứt chế độ nô lệ, biến Hoa Kỳ trở thành biểu tượng hàng đầu cho cuộc đấu tranh chống lại chế độ nô lệ trên thế giới.

Bên cạnh đó, cuộc nội chiến cũng chứng tỏ tài năng lãnh đạo của chính quyền Liên bang, đặc biệt là Tổng thống Abraham Lincoln. Việc phát hành tiền xanh Lincoln trong thời kỳ chiến tranh không chỉ giúp duy trì hoạt động của chính phủ và quân đội mà còn tạo ra một hệ thống tài chính mới, góp phần vào sự ổn định của nền kinh tế sau chiến tranh.

Nội chiến Mỹ không chỉ kết thúc với thắng lợi của phe miền Bắc và sự giải phóng chế độ nô lệ, mà còn để lại những bài học quý giá về sự đoàn kết, quyền con người và sức mạnh của tinh thần dân tộc.

Cuộc chiến đã định hình nước Mỹ trở thành một quốc gia thống nhất, dân chủ và mở ra một chương mới trong lịch sử phát triển của đất nước này. Những hệ quả của nội chiến tiếp tục ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội Mỹ, góp phần xây dựng nền tảng cho những thay đổi lớn lao trong tương lai.

Tại sao lại có hệ thống 2 Đảng cầm quyền ở Mỹ?

Đại chiến lược của Hoa Kỳ – Tác động đối với cục diện Quốc Tế