Thời đồ đá: Những sự thật thú vị có thể bạn chưa biết
Thời đồ đá là giai đoạn đầu tiên trong sự phát triển của loài người, kéo dài hàng triệu năm. Nhưng không phải ai cũng biết rõ những chi tiết đặc biệt về cuộc sống, công cụ và cách con người thời đó sinh tồn. Hãy cùng khám phá những sự thật thú vị về thời đồ đá mà có thể bạn chưa từng nghe đến!
Thời kỳ đồ đá là gì?
Thời kỳ đồ đá là một giai đoạn phát triển dài trong lịch sử loài người, khi công cụ chủ yếu được chế tạo từ đá. Giai đoạn này bắt đầu từ khoảng 2,5 triệu năm trước và kéo dài cho đến khi con người bắt đầu sử dụng kim loại và kết thúc vào khoảng năm 3.300 TCN.
Thời kỳ đồ đá được chia thành ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn kéo dài hàng nghìn năm và có những bước tiến đáng kể trong lối sống của con người:
Tìm hiểu ba giai đoạn của thời đại đồ đá
Thời đồ đá được chia thành ba giai đoạn chính: thời kỳ đồ đá cũ, thời kỳ đồ đá giữa và thời kỳ đồ đá mới. Mặc dù thời gian cụ thể của từng giai đoạn khác nhau tùy theo từng khu vực trên thế giới nhưng nhìn chung, thời kỳ đồ đá cũ kéo dài từ khi con người bắt đầu sử dụng đá cho đến cuối Kỷ Băng Hà.
Trong giai đoạn này, con người sống dựa vào săn bắn hái lượm và di chuyển theo mùa để tìm kiếm thức ăn. Họ sử dụng công cụ từ xương, gỗ, thực vật và da. Ngôn ngữ đã phát triển một cách sơ khai và những dấu hiệu đầu tiên của nghệ thuật và tín ngưỡng cũng xuất hiện.
Thời đồ đá giữa bắt đầu từ sau Kỷ Băng Hà và kéo dài đến khi loài người chuyển sang thời kỳ nông nghiệp. Trong giai đoạn này, công cụ bằng đá trở nên nhỏ gọn và tinh xảo hơn.
Con người thời đồ đá sử dụng vũ khí chủ yếu được làm từ đá
Thời đồ đá mới đánh dấu bước tiến vượt bậc khi loài người chuyển sang nông nghiệp và thuần hóa các loài động vật như cừu và bò, cung cấp thực phẩm và nguyên liệu như thịt, da, xương và sữa.
Con người cũng phát triển các nghề thủ công như dệt và làm gốm. Đặc biệt, giai đoạn này chứng kiến sự hình thành vai trò xã hội rõ nét hơn, có các chiến binh, nhà cai trị, linh mục hay nông dân và người lãnh đạo.
Nguồn gốc của loài người trong thời đồ đá
— Khoảng 6 – 7 triệu năm trước, một nhóm vượn lớn đã bắt đầu di chuyển bằng hai chân, được gọi là vượn người phương Nam và được xem là tổ tiên của loài người hiện đại. Sau khoảng 3 triệu năm, những sinh vật này dần có ngoại hình giống con người hơn.
— Người khéo léo là một nhóm vượn người biết sử dụng công cụ. Họ có bộ não phát triển và tay chân linh hoạt, cho phép họ chế tạo và sử dụng công cụ. Người khéo léo sống từ khoảng 2,4 đến 1,6 triệu năm trước.
— Sau người khéo léo là người đứng thẳng, nhóm vượn người đã biết cách tạo ra lửa để giữ ấm, đe dọa động vật và nấu thức ăn. Đây là tiền nhân đầu tiên có ngoại hình gần giống với loài người hiện nay.
Người đứng thẳng xuất hiện đầu tiên ở châu Phi, sau đó di cư sang châu Âu và châu Á. Họ có bộ não lớn hơn và biết sử dụng rìu để đào rễ cây và cắt thịt.
— Người tinh khôn là loài người duy nhất còn tồn tại trên Trái Đất ngày nay. Người tinh khôn xuất hiện khoảng 200.000 năm trước tại châu Phi.
Theo các nhà khoa học, vào thời điểm đó có tới 6 loài người khác nhau cùng tồn tại. Tuy nhiên, chỉ sau 24.000 năm, người tinh khôn trở thành loài người duy nhất sống sót. Khoảng 9.000 năm sau, họ đã di cư khắp các châu lục, ngoại trừ Nam Cực.
Người tinh khôn có thân hình mảnh mai và bộ não phát triển. Họ để lại dấu ấn văn hóa thông qua các bức tranh trên hang động, mô tả con người và động vật. Khoảng 5.000 năm sau, người tinh khôn bắt đầu canh tác, gieo trồng cây cối và ngũ cốc để làm nguồn lương thực chính.
Nhà ở trong thời đồ đá
Trong thời kỳ này, con người thường sống trong các hang động, sống theo nhóm hoặc riêng lẻ. Người Neanderthal sử dụng các túp lều bằng gỗ làm nơi trú ẩn. Đây là một trong những điều thú vị mà bạn có thể kể cho trẻ em nghe.
Hang động của người nguyên thủy
Công cụ
Một trong những thành tựu nổi bật trong lịch sử loài người là việc phát minh và phát triển các công cụ. Nhờ những công cụ này, con người dần kiểm soát được thiên nhiên. Họ sử dụng công cụ bằng đá để tự vệ trước thú dữ, xây dựng nhà cửa và thu thập lương thực.
Những công cụ đá cổ nhất được phát hiện tại thung lũng Lower Awash, Ethiopia, có niên đại khoảng 3,4 triệu năm.
Quần áo thời đại đồ đá
Khí hậu lạnh giá của Kỷ Băng Hà khiến việc mặc quần áo trở nên cần thiết. Con người biết dùng da động vật để quấn quanh cơ thể giữ ấm. Họ cũng trang trí khuôn mặt bằng màu sắc từ các vật liệu tự nhiên.
Khoảng 75.000 năm trước, con người đã biết làm đồ trang sức từ vỏ sò, xương và ngà để tạo ra vòng tay, dây chuyền.
Trang phục thời kỳ đồ đá
Thức ăn thời đồ đá
Con người thời này chủ yếu săn bắt để kiếm ăn. Thay vì trồng trọt, họ đi săn và tìm kiếm thức ăn từ động vật. Họ còn biết thu mật từ tổ ong và lấy trứng từ tổ chim. Thực phẩm của họ chủ yếu là trái cây, quả mọng và thịt thú săn.
Những người sống gần sông, biển hoặc hồ biết sử dụng giáo để bắt cá và bẫy cua, lươn, tôm. Dần dần, con người đã học cách trồng trọt và định cư tại một nơi cố định.
Thời kỳ đồ đá không chỉ là giai đoạn mở đầu cho sự phát triển của loài người mà còn chứa đựng những câu chuyện thú vị về sự sáng tạo, kiên trì và khả năng thích ứng của tổ tiên chúng ta. Qua việc tìm hiểu về cuộc sống của con người thời kỳ này, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về hành trình tiến hóa đầy thử thách và sự thông minh của nhân loại.
