Trận chiến Kresna: Cuộc đối đầu giữa Hy Lạp – Bulgaria 1913
Trận chiến Kresna diễn ra vào năm 1913 giữa Hy Lạp và Bulgaria trong bối cảnh Chiến tranh Balkan lần thứ hai. Cuộc giao tranh kéo dài từ ngày 8 đến 18 tháng 7 trên một mặt trận dài 20km, bao quanh bởi rừng rậm và núi non hiểm trở. Đây là giai đoạn cuối cùng của cuộc tiến công của quân Hy Lạp vào lãnh thổ Bulgaria trước khi lệnh ngừng bắn được ban hành và Hiệp định Hòa bình được ký kết.
Bối cảnh lịch sử trận Kresna Gorge
Khi mặt trận của Serbia trở nên bất động và quân đội Bulgaria chịu thất bại ở Hy Lạp, Vua Constantine I của Hy Lạp đã ra lệnh cho quân đội tiến sâu hơn vào lãnh thổ Bulgaria nhằm chiếm thủ đô Sofia.
Mặc dù Thủ tướng Eleftherios Venizelos phản đối với lý do Serbia đã đạt được mục tiêu lãnh thổ của mình và muốn đẩy phần còn lại của cuộc chiến cho Hy Lạp, Constantine vẫn quyết tâm giành chiến thắng quyết định. Cuối cùng, lệnh ngừng bắn được ký kết khi cả hai bên đều tuyên bố chiến thắng.
Trận Kresna Gorge diễn ra năm 1913, trong Chiến tranh Balkan lần 2, giữa Bulgaria và liên quân Serbia – Hy Lạp.
Từ góc nhìn của Hy Lạp, sau 11 ngày chiến đấu, quân Bulgaria không thể bẻ gãy tuyến phòng thủ của họ và điều này được xem là một chiến thắng phòng thủ. Tuy nhiên, Bulgaria lại tin rằng họ đã thắng vì đã chặn đứng bước tiến của Hy Lạp về Sofia và buộc đối phương phải chấp nhận đình chiến.
Một số nhà sử học cho rằng quân Hy Lạp đối diện nguy cơ bị bao vây và tiêu diệt vào cuối cuộc chiến, mặc dù trận chiến kết thúc bằng hiệp định đình chiến.
Diễn biến của trận chiến Hẻm núi Kresna
Trận chiến tại Hẻm Kresna là nơi diễn ra các cuộc giao tranh dữ dội giữa quân đội Hy Lạp và Bulgaria, với vị trí chiến lược tại đèo Kresna đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khu vực Balkan.
Quân Hy Lạp tiến công và sự phục kích tại đèo Kresna
Sau chiến thắng tại trận Doiran, quân Hy Lạp tiếp tục tiến quân về phía Bắc. Ngày 18 tháng 7, Sư đoàn số 1 Hy Lạp đánh lui hậu quân Bulgaria và giành được vị trí chiến lược ở phía Nam Hẻm núi Kresna.
Đường tiến quân của quân Hy Lạp sau khi đột phá qua hẻm núi Kresna ngày 25–30 tháng 7
Tại đây, quân Hy Lạp gặp phải sự kháng cự quyết liệt từ các quân đoàn 2 và 4 Bulgaria mới rút từ mặt trận Serbia về. Sau nhiều trận giao tranh ác liệt, Hy Lạp đã phá vỡ phòng tuyến tại hẻm núi, tiến quân và chiếm làng Krupnik vào ngày 25 tháng 7. Từ đó, quân Bulgaria buộc phải rút về Simitli và sau đó là Gorna Dzhumaya, chỉ cách Sofia 76 km.
Bulgaria phản công và quyết định đình chiến
Quân đội Bulgaria tập hợp lực lượng, tổ chức các đợt phản công nhằm bao vây quân Hy Lạp. Trong khi đó, quân Hy Lạp thực hiện các đợt phản công nhỏ tại Mehomia và phía Tây Kresna. Đến ngày 30 tháng 7, các cuộc tấn công của Bulgaria dần suy yếu, nhưng quân Hy Lạp cũng không thể tiến xa hơn do sức ép quá lớn.
Nhận thấy quân đội “kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần”, Vua Constantine I buộc phải yêu cầu Thủ tướng Venizelos tìm kiếm hòa bình thông qua sự hòa giải của Romania. Hiệp định Bucharest được ký kết vào ngày 31 tháng 7, chính thức chấm dứt cuộc chiến.
Di sản từ trận chiến Kresna
Trận hẻm núi Kresna không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Chiến tranh Balkan lần hai mà còn phản ánh rõ nét tính chất phức tạp của chiến lược quân sự và chính trị thời kỳ này.
Kết quả trận chiến khiến cả hai phía đều tuyên bố chiến thắng: Hy Lạp coi đây là chiến thắng phòng thủ khi bảo toàn được lực lượng và ngăn chặn các đợt phản công lớn của Bulgaria. Trong khi đó, Bulgaria tuyên bố thắng lợi vì đã ngăn cản thành công bước tiến của quân Hy Lạp về Sofia và buộc đối thủ chấp nhận đình chiến.
Nhiều nhà sử học nhận định, cuộc giao tranh tại Kresna là minh chứng điển hình cho sự khốc liệt và tính toán chiến lược giữa các cường quốc khu vực. Hy Lạp, dù tiến quân sâu vào lãnh thổ Bulgaria, lại rơi vào thế bị bao vây và có nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn. Tuy nhiên, việc Bulgaria huy động toàn bộ lực lượng mà không thể dứt điểm cũng cho thấy giới hạn của sức mạnh quân sự nước này.
Ngoài ra, trận chiến còn khẳng định vai trò của ngoại giao trong việc kết thúc xung đột. Hiệp ước Bucharest năm 1913 được ký kết không chỉ dừng lại ở việc chấm dứt chiến tranh mà còn tái định hình bản đồ chính trị khu vực Balkan. Đây là bài học quan trọng về sự cân bằng giữa tham vọng quân sự và nhu cầu hòa bình, đồng thời phản ánh tình trạng bất ổn kéo dài tại khu vực này trong đầu thế kỷ 20.
Trận hẻm núi Kresna trở thành biểu tượng của sự kiên cường và ý chí sinh tồn trong chiến tranh, nhưng cũng là lời nhắc nhở về hậu quả nặng nề mà xung đột mang lại. Những di sản từ trận chiến tiếp tục được nghiên cứu và ghi nhớ, đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về lịch sử và chiến lược quân sự Balkan.
