Đế chế Babylon: Bí mật sau ánh hào quang cổ đại
Đế chế Babylon, một trong những nền văn minh rực rỡ nhất của thế giới cổ đại, đã để lại dấu ấn sâu đậm với những thành tựu về luật pháp, kiến trúc và văn hóa. Hãy cùng tìm hiểu về hành trình phát triển, những dấu ấn lịch sử và di sản mà đế chế này để lại cho nhân loại.
Đế chế Babylon: Những giai đoạn lịch sử
Đế chế Babylon, một trong những nền văn minh cổ vĩ đại nhất, đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng, góp phần định hình lịch sử và văn hóa khu vực Lưỡng Hà (Mesopotamia). Dưới đây là những giai đoạn lịch sử nổi bật của đế chế này:
Thời kỳ tiền Babylon
Những ghi chép đầu tiên về Babylon xuất hiện trên một phiến đất sét có niên đại từ thời đế chế Akkad (khoảng thế kỷ 23 trước Công Nguyên). Lúc này, Babylon chỉ là một trung tâm tôn giáo và văn hóa nhỏ bé, chưa có vị thế của một quốc gia độc lập.
Sau khi đế chế Akkad sụp đổ, vùng Lưỡng Hà lần lượt rơi vào tay người Guti và đế chế Ur III. Tuy nhiên, đến khoảng năm 2000 trước Công Nguyên, người Amorite đã thôn tính phần lớn lãnh thổ của Ur và chấm dứt thời kỳ thống trị của người Sumer.
Hai thế kỷ tiếp theo, được gọi là thời kỳ Isin-Larsa, chứng kiến cuộc tranh giành quyền lực giữa hai thành bang Amorite là Isin và Larsa. Cả hai đều cố gắng giành lấy vị trí thống trị ở miền Nam Lưỡng Hà.
Triều đại Amorite của đế chế Babylon
Khoảng năm 1894 TCN, người Amorite thành lập tiểu vương quốc Kazallu, bao gồm cả thành cổ Babylon khi đó còn nhỏ bé. Một thủ lĩnh Amorite tên là Sumu-abum đã mở rộng lãnh thổ, bao gồm cả Babylon và thành lập một nhà nước mới. Tuy nhiên, trong suốt một thời gian dài, Babylon vẫn chỉ là một thành phố nhỏ và chưa có vị thế của một quốc gia độc lập.
Phải đến thời Sin-Muballit dưới sự cai trị của một vị vua Amorite khác thì Babylon mới chính thức được công nhận là một quốc gia. Nhưng ngay cả lúc này, Babylon vẫn còn rất yếu và bị các cường quốc láng giềng như Isin, Larsa, Assyria và Elam lấn át. Đặc biệt, người Elam đã kiểm soát một phần lớn miền Nam Lưỡng Hà và các vị vua Amorite ban đầu thường phải thần phục họ.
Khám phá những giai đoạn lịch sử quan trọng của Đế chế Babylon, từ thời tiền Babylon đến thời kỳ suy vong.
Đế chế của Hammurabi
Hammurabi, vị vua Amorite thứ sáu của Babylon, đã biến một thị trấn nhỏ thành một đế chế hùng mạnh. Trong khoảng thời gian trị vì từ 1792 đến 1717 TCN, ông đã thực hiện nhiều cải cách quan trọng, xây dựng một bộ máy quan lại hiệu quả, thống nhất các tiểu quốc và mở rộng lãnh thổ.
Hammurabi đã giải phóng Babylon khỏi ách thống trị của Elam và chinh phục hầu hết các vùng đất ở miền Nam Lưỡng Hà, bao gồm Isin, Larsa và nhiều thành phố quan trọng khác.
Ông cũng mở rộng lãnh thổ về phía Đông chinh phục Elam, Guti, Lullubi và Kassite, đồng thời tiến về phía Tây chinh phục các vương quốc Amorite ở Levant như Mari và Yamhad. Sau những cuộc chiến tranh kéo dài, Hammurabi đã buộc Assyria phải thần phục, mở rộng ảnh hưởng của Babylon lên toàn bộ khu vực.
Một trong những di sản nổi tiếng nhất của Hammurabi là Bộ luật Hammurabi, một tập hợp các quy định pháp luật chi tiết và nghiêm khắc. Bộ luật này được dựa trên các bộ luật trước đó của Sumer, Akkad và Assyria và được khắc trên một tấm bia đá lớn.
Hammurabi cũng đã nâng cao vị thế của đế quốc Babylon, biến nó thành trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của khu vực. Thần Marduk, thần bảo hộ của Babylon, được tôn vinh là thần tối cao của toàn bộ miền Nam Lưỡng Hà.
Dưới thời Hammurabi, Babylon trở thành một đế chế hùng mạnh, thống nhất và phồn thịnh. Tuy nhiên, đế chế này không kéo dài lâu và đã sụp đổ sau khi Hammurabi qua đời.
Sự sụp đổ của đế chế Babylon
Quá trình sụp đổ của đế chế Babylon diễn ra trong một thời gian dài và trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Sau khi Hammurabi qua đời, các vị vua kế vị đã không thể duy trì được sự ổn định và thịnh vượng của đế chế. Các cuộc nội chiến, các cuộc xâm lược từ bên ngoài và các vấn đề kinh tế đã làm suy yếu Babylon từ bên trong.
Cuối cùng, vào năm 539 TCN đế chế Babylon đã bị đế chế Ba Tư dưới sự lãnh đạo của Cyrus Đại đế chinh phục. Thành Babylon, với những bức tường thành kiên cố, đã thất thủ một cách bất ngờ.
Những thành tựu vĩ đại của đế chế Babylon cổ
Nền văn minh Babylon cổ đại đã để lại những dấu ấn sâu sắc trong lịch sử nhân loại. Bên cạnh sự phát triển nông nghiệp, người Babylon còn đạt được những thành tựu đáng kinh ngạc trong nhiều lĩnh vực khác.
– Y học: Người Babylon đã có những hiểu biết sâu sắc về cơ thể người, mô tả được khoảng 40 loại bệnh khác nhau. Họ còn sáng tạo ra biểu tượng y học quen thuộc ngày nay: một con rắn quấn quanh cây gậy.
– Toán học: Người Babylon đã phát minh ra hệ thống số 60, là tiền thân của cách tính giờ, phút, giây và góc độ hiện nay. Họ cũng thành thạo các phép tính phức tạp như bình phương, khai căn và đã có những hiểu biết sơ khai về định lý Pytago.
– Kiến trúc và nghệ thuật: Người Babylon đã xây dựng nên những công trình kiến trúc đồ sộ và tráng lệ, tiêu biểu là Vườn treo Babylon – một trong bảy kỳ quan thế giới cổ đại. Họ cũng đạt được những thành tựu xuất sắc trong các lĩnh vực điêu khắc, hội họa và chế tác đồ trang sức.
– Khoa học: Người Babylon là những nhà thiên văn học, toán học và kỹ sư tài ba. Họ đã xây dựng những đài quan sát để nghiên cứu các thiên thể, tạo ra những công cụ đo đạc chính xác và phát triển các kỹ thuật xây dựng phức tạp.
– Xã hội: Babylon là một trung tâm văn hóa, thương mại sầm uất. Người dân Babylon có hệ thống giáo dục phát triển, tạo ra nhiều nhà khoa học, kỹ sư và nghệ sĩ tài năng.
– Sự sụp đổ: Tuy nhiên, sự giàu có và quyền lực của Babylon cũng là nguyên nhân thu hút sự tham vọng của các đế quốc khác. Cuối cùng, Babylon đã bị chinh phục và sụp đổ.
– Di sản: Mặc dù đã trải qua nhiều thăng trầm, nền văn minh Babylon vẫn để lại một di sản vô cùng quý giá cho nhân loại. Những kiến thức và kỹ thuật mà họ phát minh ra đã trở thành nền tảng cho sự phát triển của các nền văn minh sau này.
Tàn tích của thành phố Babylon nằm gần Hillah, Tỉnh Babil, Iraq
Dấu tích còn lại của Babylon sau thời kỳ huy hoàng
Từ một đế chế hùng mạnh bậc nhất, Babylon ngày nay chỉ còn là bóng dáng của quá khứ. Nơi từng là trung tâm của một nền văn minh rực rỡ, giờ đây chỉ còn là một vùng đất hoang vu, khắc nghiệt.
Những bức tường thành sừng sững một thời nay chỉ còn là những mảnh vỡ rêu phong, những cột trụ đồ sộ giờ đây nghiêng ngả, chìm sâu trong cát. Theo các nhà khảo cổ học, sự sụp đổ của Babylon có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó có các cuộc chiến tranh liên miên, sự thay đổi khí hậu và sự suy yếu của hệ thống thủy lợi.
Mặc dù vậy, những tri thức, những kinh nghiệm khôn ngoan, những thành tựu nổi bật của vương quốc cổ đại này vẫn còn lưu truyền cho đến tận bây giờ. Babylon, dù đã trở thành cát bụi, nhưng di sản của nó vẫn còn sống mãi trong tâm trí của nhân loại.
Đế chế Babylon là biểu tượng rực rỡ của một nền văn minh hùng mạnh, với những di sản văn hóa, pháp luật và kiến trúc trường tồn. Việc tìm hiểu về Babylon không chỉ giúp ta hiểu rõ lịch sử nhân loại mà còn mang lại nhiều bài học giá trị về sự phát triển xã hội.
